Het Duitse ‘Stadtbild’ - of ‘straatbeeld’ debat

Er woedt in Duitsland al enige weken een debat over het Duitse 'Stadtbild' of 'straatbeeld',aangezwengeld door bondskanselier Merz die daar opmerkingen over heeft gemaakt.Merz heeft onder meer gezegd dat het straatbeeld in Duitsland is veranderd en niet ten goede.Links verwijt Merz nu dat hij discriminerende opmerkingen naar allochtonen in Duitsland zou hebben gemaakt, terwijl rechts het grotendeels met hem eens is.Hoe het ook zij,Duitse steden en gemeenten zijn in verval en bieden vaak een troosteloze aanblik.Zwembaden zijn veelal gesloten,straten en wegen zijn kapot en er is veel vuil en afval op straat.In Berlijn is het aantal daklozen sterk gestegen en in veel steden is er sprake van drugsoverlast en criminaliteit.In Duisburg en Gelsenkirchen is het heel erg.Er is daar veel armoede en werkloosheid.Maar ook steden als Muenchen en Augsburg raken door hun reserves heen.Steeds meer mensen doen een beroep op de voedselbank.Veel gemeenten staan met hun rug tegen de muur.Ze kunnen geen kant op, gewoonweg omdat de gemeentekassen leeg zijn.De economiche crisis in Duitsland, de 'Wirtschaftskrise',laat zich dus nu ook in de gemeenen voelen.Veel steden zijn failliet.

Nijs gaat weer bij Ideco werken:21 september 1936

Op 21 september 1936- Nijs was in maart van dat jaar 18 jaar geworden- ging onze vader en grootvader weer bij Ideco aan de Leidse Breestraat werken.Van 1 november 1934 tot februari 1935 had hij daar al eerder gewerkt.Ideco was een radio en electronica winkel,gevestigd aan de Breestraat 121 in Leiden met nog andere vestigingen in Amsterdam,Bussum,Den Haag en Utrecht.De tweede werkzame periode van Nijs bij Ideco duurde van 21 september 1936 tot 2 februari 1937,waarna hij als elektrisch lasser werk vond.Het jaar 1936 was een bewogen jaar.In maart 1936,om precies te zijn op 7 maart,had Hitler-Duitsland het Rijnland weer bezet.In de zomer hadden de Olympische Spelen in Berlijn plaatsgehad en vanwege de toenemende internationale spanningen keerde Nederland vanaf 1936 terug naar een strikt neutraliteitsbeleid.In hetzelfde jaar 1936 vond de verloving plaats van Juliana en Bernhard.

Al eerder was bekend dat Bernhard lid was van NSDAP

Al in de jaren 1990 stond min of meer zwart op wit dat prins Bernhard lid was geweest van de NSDAP van Adolf Hitler.In het boek 'De affaire Sanders' van Gerard Aalders en Coen Hilbrink uit 1996 stond dit opgetekend.Het definitieve bewijs was echter nog niet geleverd omdat de originele lidmaatschapskaart niet was gevonden.Dat de kaart was gevonden,werd in oktober 2023 bekend.Bernhard was echt lid geweest van Hitlers nazi-partij.Hij had zich op 1 mei 1933 als lid gemeld,vlak voordat een ledenstop inging.Bernhard zelf had 'met de hand op de Bijbel'tot zijn dood zijn lidmaatschap ontkend.Foto's van de lidmaatschapskaart lagen echter al langer in het Nationaal Archief van Washington.De prins kreeg de kaart in 1949 toegestuurd van Lucius Clay,de militair bewindvoerder van de Amerikaanse zone in Duitsland.Clay schreef toen:'Beste prins Bernhard,ik heb dit vele jaren in mijn kluis bewaard.Toen ik hem wilde vernietigen,leek het me dat u het recht heeft om hem zelf te vernietigen.'

De beurskrach van 1929 in New York

Winston Churchill,de latere Britse oorlogspremier,was in New York in de week dat de beurskrach daar plaatsvond in oktober 1929.Churchill had er blijkbaar gevoel voor om op het juiste moment op de juiste plaats te zijn.Andrew Ross Sorkin,Amerikaans auteur en journalist,haalt dit gegeven aan in zijn nieuwe boek '1929'.In 1928 steeg de aandelenbeurs maar liefst met 48%,zegt Sorkin.Sorkin,die momenteel in alle grote Amerikaanse talkshows zit om zijn boek te promoten,zegt ook dat we op het punt staan om '1929' te herhalen.Hij waarschuwt voor de AI bubble die zomaar uiteen kan spatten.In de jaren 1920,de 'Roaring Twenties',was het onder meer de uitvinding van de radio die de aandelenkoersen omhoog stuwde.In september 2013 waren John en ik in Wall Street,de New York Stock Exchange,de plaats waar het in oktober 1929 allemaal gebeurde.

‘We stonden er niet zo bij stil’,sprak Geertruida over de opkomst van de nazi’s

In de jaren'30 luisterden Geertruida en Nijs van den Bos naar de radio,de vooroorlogse radio.Ze waren als zoveel hervormde mensen lid van de NCRV, de christelijke omroep die in 1925 was opgericht.We weten uit de mond van Trudy dat ze na de oorlog in het bezit waren van een notenhouten radiomeubel dat ongeveer 60 cm breed en 80 cm hoog was.Hadden ze deze radio al in de jaren'30 en luisterden ze toen ook bijvoorbeeld naar de toespraken van Adolf Hitler vanuit het naburige Duitsland om van de politieke ontwikkelingen daar op de hoogte te blijven?Geertruida in 1990 daarover:'Ja,je hebt dat wel zo,n beetje meegemaakt.Ik stond daar niet zo bij stil.Nee,maar de meeste mensen niet.Nou, de Parkstraat,maar eigenlijk De Kooi werd de Rooie (socialistische) Buurt genoemd.Daar zaten veel mensen die aan die (socialistische) beweging waren.Heel veel.Maar ik bemoeide me daar niet mee,want ik ben christelijk grootgebracht.Nou, ik kan niet meer naar de kerk of wat ook.En dat heb ik lang gedaan.Nee, mijn man was ook nit voor die beweging.

Mikkie 16,Betty 76!

De 22e oktober 2025 is een belangrijke dag want dan zijn Betty en Mikkie jarig en worden ze weer een jaartje ouder.Wordt Mikkie 16 jaar die dag,Betty blaast dan 76 kaarsjes uit.We feliciteren de beide jarigen nu al en wensen hen nog vele jaren in een zeker voor Betty zo goed mogelijke gezondheid.Ook Fer en John en Amanda wensen we geluk met de verjaardag van de jarigen en natuurlijk ook de rest van de familie feliciteren wij.Van harte proficiat, Betty en Mikkie, en maak er een mooie dag van!

Hoe het jaar 1933 doorwerkt in onze tijd

De wereld waarin wij vandaag,in het derde decennium van de 21e eeuw leven,ontstond in velerlei opzicht in januari 1933,aldus Thomas Weber in het door hem samengestelde boek'Als die Demokratie starb' (Toen de denocratie stierf).1933 was het jaar waarin onze huidige tijd geboren werd,zo schrijft hij verder.De benoeming van Adolf Hitler tot Rijkskanselier in die maand januari geeft ons een beter begrip van de wereld van vandaag,evenals de 'Holodomot', de massale hongersnood die Stalin in datzelfde jaar 1933 als wapen gebruikte tegen de Oekraine om het onder zijn heerschappij te krijgen,zo gaat Weber verder.Je zou kunnen zeggen dat de gebeurtenissen van 1933 in Duitsland alsook in Oekraine nog altijd onze huidige wereld beinvloeden.Zo blijft geschiedenis fascineren en is het een vak van waaruit je misschien lessen kunt trekken voor het heden.Pas op om niet in dezelfde valkuilen te trappen als de mensen toen.

Hongaarse schrijver Laszlo Krasznahorkai wint Nobelprijs voor Literatuur

De in 1954 geboren Hongaarse schrijver Krasznahorkai heeft de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen.Hij werd twee jaar voor de Hongaarse Opstand geboren en las in zijn jeugd veel 19e eeuwse Russische schrijvers als Tolstoj,Dostojevski en Tsjechov.Zijn werk wordt gekenmerkt door somberte en pessimisme over de menselijke natuur.Hij zegt dat rampspoed,oorlog,verval en dood de loop van de geschiedenis van de mensheid steeds hebben bepaald.'We leven in apocalyptische tijden' is een andere uitspraak van de Hongaar.'We hoeven het Laatste Oordeel niet af te wachten, we leven er al middenin' zegt hij.Zijn werk heeft een nogal religieuze inslag,zou je kunnen zeggen.Er komen demonen in voor,het idee van de Zondvloed speelt een rol en de mens is geneigd tot alle kwaad.De geest van de mens,zegt hij, is een geest van oorlog.

Bezoek aan Huis Doorn:29 juni 1996

In de zomer van 1996 waren we een weekend in Maarn.We hebben toen ook een bezoek gebracht aan het nabijgelegen Doorn en natuurlijk gingen we toen ook naar Huis Doorn waar keizer Wilhelm van Duitsland na zijn aftreden een toevluchtsoord vond.Het was op zaterdag 29 juni 1996,de 85e verjaardag van prins Bernhard,dat we er waren en er een twee uur durende rondleiding kregen.Die begon om half een.We waren die ochtend om tien uur vertrokken voor een vier kilometer lange wandeling van Maarn naar Doorn.

Achter opmars van de AfD in Duitsland gaat enorme sociale problematiek schuil

Achter de opmars van de AfD gaat een grote sociale problematiek schuil.Het gevaar dat van extreem-rechtse of radicaal- rechtse partijen zoals de Duitse AfD,de Nederlandse PVV of het Britse UKIP uitgaat,is groot.Ze ondermijnen de democratie en vormen een gevaar voor de politieke stabiliteit.Maar achter hun zo grote populariteit gaat een grote sociale problematiek schuil.Zo moet men voor de aardigheid eens luisteren naar de podcast 'Nicht mehr mein Land'.Daar is onder meer een oud- werknemer van Ford Duitsland te horen die altijd SPD heeft gestemd en nu de overstap naar de AfD heeft gemaakt.Hij ziet zijn land veranderen,voelt zich er niet meer thuis,is zijn baan verloren en voelt zich ontredderd.Het is datzelfde gevoel van ontreddering waar extreemrechtse partijen op inspelen.Zij zeggen de sociale problemen te zullen oplossen waar andere partijen daar niet of niet voldoende in slaagden.Maar waar welvaart en welstand ontbreken komt de democratie in gevaar.Al eerder zagen we dat in het begin van de jaren'30 in Duitsland.

Timothy W.Ryback-Takeover

In het Historisch Nieuwsblad,een blad dat ik al een hele tijd lees,stond deze maand een interview met historicus Timothy W.Ryback.Hij houdt zich al sinds de jaren'80 met de Republiek van Weimar bezig.Vorig jaar schreef hij het boek 'Takeover'(Machtsovername),een boek dat ik van John en Amanda voor mijn verjaardag kreeg vorig jaar en dat bijzonder actueel is gezien de dictatoriale ontwikkelingen in Amerika momenteel.Voor het blad 'The Atlantic' schreef Ryback afgelopen januari een reconstructie van de wijze waarop Hitler in 53 dagen de democratie in Duitsland ontmantelde.Trump is nu in feite hetzelfde aan het doen in de Verenigde Staten.Zette Hitler onder meer de bruinhemden in tegen zijn politieke tegenstanders,Trump wil nu het leger inzetten tegen door Democraten bestuurde steden.Hij heeft het over 'the enemy within',de binnenlandse vijand,dat is pure nazi taal.

Het Verenigd Koninkrijk in crisis

Afgelopen weekend werd het Congres van de Britse Labour partij gehouden.De populariteitscijfers van de Britse premier Starmer zijn tot een ongekend dieptepunt gedaald.Het Verenigd Koninkrijk zit in een diepe crisis.Het land biedt een mistroostige aanblik,vooral in de steden in het noorden waar de armoede groot is.Winkels zijn er op de fles gegaan,etalages zijn dichtgetimmerd en er is veel vuilnis en afval op straat.Overal zijn meer en meer daklozen te zien.Het land is in verval en zo goed als failliet.De werkloosheid is hoog,industriesteden,kustplaatsen en voormalige mijnstreken zijn jarenlang vergeten en achtergesteld.Farage,de leider van extreemrechts,spint er garen bij.Hij zou wel eens de volgende premier kunnen worden.

Rechtsextremistisch geweld

Bij de rellen vorige week zaterdag in Den Haag was sprake van extreemrechts geweld.Hooligans brachten de Hitlergroet,liepen met de prinsenvlag of NSB vlag en riepen nazistische leuzen als 'Sieg Heil'.Bij het partijkantoor van D66 werden de ruiten ingegooid.Overduidelijk was hier sprake van extreemrechts geweld al werd dit niet direct zo door iedereen benoemd.Robin te Slaa, kenner van het fascisme en rechtsextremisme in Nederland, was afgelopen zondag te gast in het geschiedenisprogramma OVT op radio 1.Hij vertelde dat fascisme en geweld samengaan en met elkaar verbonden zijn.Geweld speelt een belangrijke rol in het fascisme.Verder betoogde hij dat het in het fascisme gaat om een raszuivere volksgemeenschap en dat het leven als een strijd wordt gezien.Het begrip rassenoorlog en omvolking wordt ook door hem genoemd.In de jaren '20 van de vorige eeuw was het fascisme nog een marginaal verschijnsel in ons land.Na de machtsovername van Hitler in januari 1933 kreeg het een enorme impuls.

De doorbraak van de NSDAP

Is er momenteel sprake van een opmars van de rechtextreme AfD in Duitsland,in 1929 begint de opmars van de NSDAP van Adolf Hitler.De partij van Hitler boekt al veel succes nog voordat de economische wereldcrisis echt toeslaat.Voor de Rijksdagverkiezingen van 20 mei 1928 startte de NSDAP een intensieve campagne.Goebbels noteerde in zijn dagboek dat 'Hitler nog nooit zo gespannen voor een verkiezing was geweest als dit keer.'Het resultaat was echter teleurstellend voor de nazi's.De NSDAP behaalde slechts 2,6% van het aantal uitgebrachte stemmen.De SPD ging van 26 naar 29,8% van de stemmen.In de winter van 1928 begon de Duitse economie echter al meer in zwaar weer te verkeren.Bij de Landdag en gemeenteraadsverkiezingen in het voorjaar en de zomer van 1929 behaalde de NSDAP al duidelijke winst.Op 12 mei 1929 werden er Landdagverkiezingen in Saksen gehouden en de NSDAP ging van 1,6 naar 5%.Geraadpleegde literatuur: Zeit Geschichte-Der Rausch der 20er Jahre

Len 24!

Op 27 september 2025 is het feest,want dan is Len jarig.Hij viert zijn 24e verjaardag.Hij werd geboren op 27 september 2001.We feliciteren Len met zijn verjaardag en wensen hem veel gezondheid en geluk in zijn verdere leven!Ook Colette en Herman en de verdere familie wensen wij geluk met de verjaardag van Len!Dag Len,maak er een mooie dag van de 27e!

Janny en Ed 52 jaar getrouwd!

Op zaterdag 20 september 2025 zijn Janny en Ed exact 52 jaar getrouwd.Op 20 september 1973,het jaar van de oliecrisis,traden ze in het huwelijk.Ik zie ons nog aan het diner in hotel-restaurant Nieuw Minerva,eigendom van Engelbertha (Engeltje)Favier.Het huwelijk werd om vier uur die dag voltrokken op het stadhuis.De receptie was van half zes tot zeven uur in Nieuw Minerva,waarna aansluitend het diner plaatsvond.Lang leve het bruidspaar en nog vele jaren voor jullie samen gewenst, Janny en Ed!Van harte gefeliciteerd!

De oorlog van morgen

Nu Poetin, de Russische leider en dictator,de Navo weer behoorlijk aan het testen is en de oostflank van het Navo grondgebied afgelopen week onder vuur heeft genomen,wordt er ook weer gesproken over misschien wel de aanloop naar een Derde Wereldoorlog.Met name de mensen in Polen en de Baltische staten maken zich zorgen.Het lijkt alsof onze leiders ons op zo,n scenario voorbereiden.Hoe ging dat destijds in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog?Daarover is het boek 'De oorlog van morgen'geschreven.De auteur is Wouter Linmans.Het boek laat zien hoe mensen hun angsten in beelden proberen te vangen en hoe moeilijk het is de toekomst te voorspellen.Linmans schrijft in het boek dat de vredesbeweging in Nederland in de zomer van 1931 op haar hoogtepunt was.Voor de Eerste Wereldoorlog was die beweging ontstaan,maar in het midden van de jaren'20 kwam ze tot bloei.Lezen dus dit boek over hoe onze ouders en grootouders destijds omgingen met een toekomstbeeld dat zwart kleurde.

Sebastian Haffner (1907-1999)-Het verhaal van een Duitser 1914-1933

Sebastian Haffner,Duits journalist en historicus,werd opgeleid als jurist.In 1938 emigreerde hij naar Engeland.Daar werkte hij onder meer als journalist voor The Observer.In 1954 keerde hij naar Duitsland terug en ging hij werken voor Die Welt en Stern.Voor wie inzicht wil krijgen in de geschiedenis van de opkomst van de nazi's moet zijn boek 'Het verhaal van een Duitser 1914-1933' lezen.Haffner beschrijft daarin de Duitse samenleving zoals die in zijn jeugd bestond.De Eerste Wereldoorlog komt aan bod,de Vrede van Versailles,de inflatie van 1923 en de politieke en maatschappelijke ontreddering waardoor de nazi's aan de macht kwamen,zo lezen we op de achterflap.

Drie miljoen werklozen in Duitsland

Duitsland telt nu meer dan drie miljoen werklozen.Daarmee is een economische depressie in het land een feit.De laatste keer dat Duitsland een economische depressie beleefde ,was tussen 1930 en 1933 en dat is toen niet goed afgelopen.Andrea Nahles, de directeur van de'Bundesagentur fuer Arbeit', het Duitse arbeidsbureau,maakte de werkloosheidscijfers vrijdag bekend.In 1932 waren er in Duitsland zes miljoen mensen zonder werk.Een werkloosheidsuitkering was er toen voor slechts dertien weken.Daarna was men aangewezen op liefdadigheid.De NSDAP,de partij van Adolf Hitler en zijn trawanten,profiteerde sterk van de economische crisis die vanaf 1929 steeds harder toesloeg.Nu profiteert de extreemrechtse AfD van de crisis in Duitsland.

Frankrijk in crisis

Frankrijk,'La douce France' verkeert in financiele en economische nood.Frankrijk bereikt nu heel snel 'een point of no return'.De Franse regering, het kabinet-Bayrou,staat op omvallen en op 8 september wordt in het Franse parlement de vertrouwensvraag gesteld.Verwacht wordt dat premier Bayrou die stemming politiek niet overleeft.De Franse staatsschuld gaat door het dak en explodeert.Frankrijk is bankroet en verdrinkt in de schulden.Bayrou spreekt van 'een moment van de waarheid voor Frankrijk'.De Franse aandelenbeurzen reageren nu al onrustig.Niet uitgesloten moet worden geacht dat het land om een bailout van het IMF moet vragen.In 1981 overnachtten we op doorreis naar Spanje in Frankrijk, in de plaats Villefranche,nabij Lyon,in hotel-restaurant 'La Bonne Auberge'.