De fifties- of toen Nederland nog "onbedorven" was

Ik vind het goed af en toe een blik achterom te werpen. Terugzien op het verleden is niet alleen vanuit nostalgisch oogpunt fijn en prettig, het biedt ons ook de mogelijkheid om te onderzoeken hoe het allemaal zo gekomen is en wie we ook al weer waren en zijn. Zonder verleden geen toekomst, is mijn devies. Nederland is nog steeds enigszins in verwarring, weet niet goed wat zijn identiteit is en door het opstellen van een historische canon heeft men tegenwicht willen bieden aan die verwarring en het gevoel de weg kwijt te zijn. In deze bijdrage wil ik ingaan op de jaren vijftig- jaren van grootheid , zoals Joshua Livestro ze getypeerd heeft. Begin jaren zeventig begonnen tal van studies te verschijnen over de ''fifties", waarvan de bekendste het boek 'Tegels lichten'' van Henk Hofland is. De jaren vijftig waren de jaren van de grootscheepse industrialisatie . De lonen bleven relatief laag. Ondanks enige loonsverhogingen in 1954(gecontroleerde loongolf) en ook later in deze jaren (de liberale loongolf van 1958), duurde het tot 1963 voordat de eerste echt grote loonexplosie een feit was. Waren de jaren vijftig nu die conservatief-gezapige jaren of was er al iets van de bruisende sixties onderhuids aanwezig? Daarover wordt verschillend geoordeeld door de historici. Hofland benadrukt het restauratieve karakter van deze jaren en het herstel van het bestel. De doorbraak van de PvdA slaagde echter wel ten dele, met name in protestants-christelijke richting. In 1952 ging de ARP met de PvdA regeren. De ontkerkelijking zette door en het percentage randkerkelijken steeg enorm. De jaren vijftig zou men ook kunnen zien als jaren waarin een beschavingsoffensief ter hand werd genomen, jaren van een anti-revolutie. Livestro ziet een groot nationaal zelfbewustzijn in deze jaren. Drees-premier van Nederland in de jaren 1948-1958- twijfelde geenszins aan dit nationale zelfbewustzijn. Dit bewustzijn werd in de jaren zestig grotendeels met de grond gelijk gemaakt, toen een cultuur van "Weg met ons!" ontstond. De jaren vijftig waren ook jaren waarin angst een rol speelde: de angst om van buitenaf door de Russen bezet te worden en van binnenuit de ontwrichtende werking van de binnenlandse geboortegolf (babyboom!) te moeten ervaren. De jaren'60 generatie benadrukt met name het conservatisme van de fifties, het in zichzelf gekeerd zijn. De conservatief Livestro ziet echter ook de amerikanisering, de toestroom van Amerikaanse producten en de Europeanisering als kenmerkend voor dit decennium. Graag kom ik later nog terug op dit zo interessante decennium van de jaren vijftig.