Trudy bijna jarig

A.s donderdag is Trudy jarig. Ter gelegenheid daarvan laten we haar vandaag aan het woord. In 1955 ging ze met haar moeder naar de bioscoop. Ze schreef daar kort geleden over:' In de Rex speelde een film, een muziekfilm of een liefdesfilm. En ik was een jaar of 12. Aangezien ik sokjes droeg en andere meisjes nylons droegen en mijn haar in een paardenstaart. Mijn moeder had kaartjes gekocht en wij naar binnen. Werden we tegengehouden omdat ik niet op een veertienjarige leek. Die man was niet te overtuigen en toen zei mijn moeder dat ze dan met een kaartje over zat. Nou, dan verkoop je hem maar, zei die man. Mijn moeder had een hele rode kleur van schaamte. Ze vroeg aan de aankomende bezoekers of ze twee kaartjes wilden kopen en dat is tot grote opluchting van mijn moeder en mij gelukt. We hebben nooit meer zoiets gedaan.' Aldus Trudy vorige maand. We feliciteren Trudy nu al en wensen haar gezondheid en geluk voor de toekomst.

24 oktober 1917: trouwdag

Het is morgen de geboortedag van onze oma en overgrootmoeder Geertruida Nievaart. Het is dit jaar ook 100 jaar geleden dat Geertruida Nievaart en Denijs van den Bos in het huwelijk traden. Dat gebeurde op 24 oktober 1917. Geertruida en Denijs hadden elkaar leren kennen bij de conservenfabriek van Tieleman en Dros. Op het moment van trouwen was Denijs nog blikslager, zoals dat heette. Geertruida was toen zonder beroep. Ze was al in verwachting van onze vader en opa Nijs van den Bos. Denijs van den Bos (1896-1966) trouwde in militair uniform. Hij zat bij de vrijwillige landstorm ten tijde van de eerste Wereldoorlog. Nederland was toen neutraal. Denijs en Geertruida kregen destijds te maken met distributie en schaarste. Er werd tijdens hun bruidsdagen wittebrood voor hen gebakken. Ze kwamen in de wittebroodsweken. Nederland kende sinds 1916 de distributiewet. Er waren soms hongeroproeren in deze periode. Op 5 februari 1917 ging het brood op de bon. Er waren enkele getuigen bij het huwelijk van Geertruida en Denijs. Zo was er Jacobus Dirk van den Bos, 22 jaar, wasmeester, broer van de bruidegom en Jacobus Heijmans, 29 jaar, boerenarbeider, zwager van de bruidegom.

De capitulatie

Half mei 1940 capituleerde Nederland. Over die capitulatie gaat deel 3 van de oorlogskranten dat deze week verscheen. Jansje van den Bos-Schaft vertelde in 1985 over die eerste oorlogsweek in 1940 het volgende:' De Duitsers waren aan het bombarderen in Rotterdam en toen brak er gewoon een soort paniek uit onder de mensen. Toen was er al mobilisatie en toen werden er auto,s gevorderd. Toen zat het gezelschap erin met Paul Steenbergen. En die mensen werden op de Zoeterwoudse singel aangehouden door een of andere hoge piet. Ze moesten die auto hebben. Dat was Myra Ward. Die kwamen bij de tandarts om thee. En nog een paar toneelspelers. En toen moest ik thee zetten. Want die mensen waren helemaal in paniek. Ze moesten ergens optreden. Die mensen moesten naar Utrecht. Ik meen dat ze uit Den Haag of Rotterdam kwamen. Her was een grote auto en die werd gevorderd. Je hoorde hier de bommen vallen op Rotterdam."

10 mei 1940: Duitse invasie

Dit gehele jaar 2017 verschijnen De oorlogskranten. Een heruitgave van gedurende de bezettingsgraden 1940-1945 in Nederland verschenen kranten. Vorige week verscheen deel 1, 10 mei 1940 De Duitse inval. Onze moeder en oma heeft ooit over die inval het volgende verteld. Goed te weten dat op de avond van donderdag 9 mei 1940 Jansje en Nijs op de fiets naar de dansschool van Mieremet waren gegaan. Het was die 9e mei 1940 prachtig voorjaarsweer geweest in Nederland en ook op vrijdag 10 mei was het mooi, zonnig weer. Jansje vertelde later:' Ij was te laat thuis gekomen. Dat was precies de nacht voor de oorlog. Toen kwam ik om half een thuis. We waren wezen dansen bij Mieremet. Toen is het een beetje laat geworden en toen was mijn vader zo kwaad, oh wat was hij kwaad. Dat pikte ik niet.'s Nachts om vier uur begonnen ze al te vliegen. Ik heb wel geslapen, een paar uur en toen werden we wakker door de vliegtuigen. Dat was je niet gewend. Ik keek uit het wc-raampje. Dat was om vier uur, misschien is het half vijf geweest. Een hele laag van die Messerschmitts.'

Het bioscoopbezoek van moeder en zoon

Aan het einde van de jaren 50 bezochten moeder Jansje en zoon Aad veelvuldig de bioscoop. Arie van den Bos, mijn vader, heb ik op 1 december 2007, kort voor zijn dood daarover gesproken. Hij vertelde toen:' Mijn moeder was nogal een bioscoopgangster. Ik ben er een keer voorgehouden. Dat was een film voor veertien jaar en ik was twaalf. Mijn moeder wilde me mee laten gaan, die was niet zo bang. Maar ze hielden me er toch voor. De film heette Het monster dat de wereld bedreigde. dat was een hele rare film, een soort griezelfilm. Dat was helemaal niet goed voor me. Dat was een raar beest. die brak overal in. Dat was eigenlijk een hele slechte film, maar je oma ging overal naartoe. Die keek niet zo deun. De portier zei tegen haar, het is op uw verantwoordelijkheid en toen mocht ik er toch in.'

Twintig pakjes Engelse roomboter

Vandaag is het 98 jaar geleden dat onze moeder en oma Jansje ter wereld kwam. Vandaag keren we terug naar het jaar 1945 uit haar leven. Omdat ze toen in verwachting was van haar zoon Aad kreeg ze elke week een extra boterbon. Die bonnen spaarde ze op en toen kreeg ze na de bevrijding opeens twintig pakjes Engelse boter. Oom Hendrik, de oom die in het concentratiekamp had gezeten gaf ze toen vier pakjes boter. Haar zoon werd op 15 mei 1945, tien dagen na de bevrijding geboren. Pas eind mei werd vader Nijs hiervan op de hoogte gesteld. Hij had in Enschede gezeten en was al op 1 april 1945 bevrijd. Daar kreeg vader Nijs al eerder brood en spek. Jansje heeft in de hongerwinter ook tulpenbollen moeten eten., Verschrikkelijk, maar je had honger, zo vertelde ze later. Dat was in maart of april 1945.' We hebben een keer van het Rode Kruis wittebrood gekregen, Dat was in februari 1945. Er gingen ook mensen op hongertocht.

Een gezond en gelukkig 2017

Op deze plaats wil ik jullie allen een heel gelukkig en gezond 2017 wensen. Veel liefde, compassie en gezondheid gewenst. Het is dit jaar 10 jaar geleden dat onze moeder en oma Jansje Van den Bos-Schaft van ons heenging. Het is dan tevens 10 jaar geleden dat onze vader, broer, oom en opa Arie van den Bos afscheid van ons nam. Verder zal het op 27 november 20 jaar geleden zijn dat Leny van ons heenging. Daarom, omdat we bij elkaar willen blijven, wens ik de familie vooral gezondheid toe. Beterschap voor Trudy en Betty en ook de rest van ons allen veel geluk in het nieuwe jaar 2017 gewenst! Prosit nieuwjaar!!

Het korte leven van onze ouders

Filmpjes, beelden, foto,s, een enkele geluidsopname. Herinneringen, vooral warme, liefdevolle herinneringen. Dat is wat ons rest van het leven van onze lieve moeder die vandaag 72 jaar geleden werd geboren op een koude winteravond middenin de hongerwinter. We staan stil bij haar en om onze zo beste vader die gisteren 9 jaar geleden van ons heenging. Ook dit jaar zullen hun stoelen leeg blijven met kerst. maar we sluiten hen in onze harten en dood zijn ze pas als wij hen zijn vergeten. Goede kerstdagen alvast!

Amanda overmorgen jarig

Overmorgen is Amanda jarig. We feliciteren haar nu al, wensen haar zondag een fijne dag toe en wensen ook de rest van de familie geluk met dit heuglijke feit. Van harte gefeliciteerd, Amanda en heel veel geluk en gezondheid voor de toekomst!

Joseph Roth (1894-1939)

Stefan Zweig en Joseph Roth beschreven het einde van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. We zien een parallel met onze huidige tijd. De naoorlogse liberale orde lijkt van de rails te lopen. Roth en Zweig worden weer herdrukt. Ook in Nederland wordt Roth weer meer gelezen. Pasgeleden verscheen een heruitgave van het essay Joden op drift, Juden auf Wanderschaft dat eerder in 1926 verscheen. Joseph Roth werd in 1894 in een Duitstalig joods gezin geboren in Brody, 100 kilometer ten oosten van Lemberg in Galicië, een Oostenrijks kroonland. Dit ligt in de huidige Oekraïne. Roth werkte vanaf 1919 als journalist voor verschillende Duitse en Oostenrijkse kranten. Hij was zowel monarchist als revolutionair, hij was jood en katholiek, officier en pacifist ineen, gedisciplineerd en alcoholist. Een man die verschillende eigenschappen in zich verenigde. Roth werd de chroniqueur van het interbellum. Hij schreef in cafe,s , koffiehuizen en hotels zijn stukken. Zijn vrouw Friedl is vaak depressief en lijdt later aan de geestesziekte schizofrenie. Ze brengt veel tijd door in sanatoria en klinieken.

Lev morgen jarig

Morgen is de grote kleine Lev jarig. We feliciteren hem nu al met zijn verjaardag en wensen hem een lang, gelukkig en gezond leven toe in een vreedzame en harmonieuze wereld. Colette, Herman, Trudy, Gerard en de rest van de familie brengen we ook onze gelukwensen over. Dag Lev, fijne dag gewenst!

Janny jarig

Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om iedereen te bedanken die van de viering van de verjaardag van Janny en mij een succes hebben gemaakt. In het bijzonder wil ik Janny en Ed bedanken voor de manier waarop ze mij hebben gefêteerd. Zo is het een onvergetelijke avond geworden die dan ook weer de geschiedenis ingaat van onze lieve familie. Ook Colette en Cindy bedankt voor de lieve kaartjes en telefoontjes. De hoogzwangere moeder Jansje werd op 29 november 1946 op de fiets door vader Nijs naar het Elizabeth zieknhhuis gebracht. Het was eind november dat er met het oog op de naderende Sinterklaasviering dat jaar chocoladeletters bij Olderix verkrijgbaar waren. Veel was nog op de bon in het nog maar pas van oorlog en bezetting herstellende Nederland. Moeder Jansje toog naar de winkel en nog diezelfde dag werd ze door vader Nijs op een fiets met toen nog houten banden naar het ziekenhuis gebracht. Het was in de zo strenge winter van 1946-1947 waar men op de etage in de Coornhertstraat warmte zocht bij het potkacheltje. Beel is premier van Nederland als de kleine Janneke wordt geboren. Half november 1946 komt het akkoord van Linggadjati tot stand. Er zal een Nederlands-Indonesische Unie moeten komen, aldus het akkoord. Maar als zo vaak liep het anders. Janny, van harte gefeliciteerd met je verjaardag morgen en nog vele jaren in goede gezondheid! Ook Ed gefeliciteerd!

Herman morgen jarig

Morgen is Herman jarig. We feliciteren hem nu al, wensen hem een fijne verjaardag en feliciteren ook Colette en de rest van de familie met dit heuglijke feit! Fijne dag en een goed nieuw levensjaar gewenst.

Huidige tijd ook wel vergeleken met Renaissance

Onze huidige tijd, een tijd die ik eerder een overgangstijd noemde, is ook wel vergeleken met de periode van de Renaissance, de jaren 1450-1550. Dat was de tijd van de ontdekkingsreizen ( denk aan de ontdekking van Amerika in 1492) en een periode van mondialisering. Als gevolg van die mondialisering nam de ongelijkheid toe onder mensen. Waren de Nederlanden in de jaren 1200-1400 nog een van de meest egalitaire gebieden ter wereld, na 1500-1550 verloren burgers steeds meer economische zelfstandigheid. In de dertiende en veertiende eeuw was met name meedoen aan lokale politieke besluitvorming heel gewoon. Onze voorvader Nicholes de le Roke is daar een goed voorbeeld van. Het kanteling ligt dus bij het jaar 1550 ongeveer. Toen begon de economische groei te stagneren. De situatie in Henegouwen stak daarbij evenwel vrij gunstig af, mogelijk een verklaring ervoor dat veel mensen juist daar woonden onder wie onze voorouders Bordedeu. De reële lonen van de arbeiders lagen aan het eind van de 17 e eeuw onder die van de lonen in 1300. Was in de jaren 1450-1550 de boekdrukkunst de grote vernieuwende en stuwende factor, nu is dat het internet. In de Verenigde staten stagneert de koopkracht van de laagste groepen vanaf de jaren 1960, het kanteling in Europa ligt in de jaren 1990. Hier zie je dan ook de ongelijkheid toenemen. Angst voor te grote en steeds sneller gaande verandering, gevoegd bij de vluchtelingenproblematiek leiden dan tot een sociaal ontwrichtend maatschappelijk klimaat.En vaak leidt dat weer tot revoltes. Zoals we die nu in feite ook zien. Uitermate boeiende tijd!

Een gevaarlijke tijd

Momenteel gaan we door een gevaarlijke periode in de geschiedenis van de mensheid. Minister Koenders van buitenlandse zaken heeft het huidig tijdsgewricht vergeleken met het Rampjaar 1672, het jaar 1795 toen er een eind kwam aan de Republiek en met het jaar 1940 toen Duitsland Nederland binnenviel. Momenteel neemt de spanning tussen Oost en West gevaarlijk toe. Er is geen sprake meer van een dialoog tussen de supermachten, dat was in de tijd van de Koude Oorlog nog wel zo. Intussen staan de liberale democratieën in de wereld onder druk. Het aantal autoritair geregeerde landen neemt toe. Het Europese verlichtingsideaal boet in de wereld aan invloed in, net zoals dat in 1917 in Rusland ging, in 1922 in Italië, in 1933 in Duitsland en in Spanje na 1936. Links en rechts extremisme nemen toe en het politieke midden fragmenteert. Mensen reageren grimmig in een grimmige tijd.

Het einde van de naoorlogse wereldorde

Wat we nu beleven met de opmars van het populisme kan wel eens het einde betekenen van de naoorlogse wereldorde. De Verenigde Staten onder Trump zullen zich meer protectionistisch en isolationistisch opstellen. Daardoor zal de band tussen de VS en Europa losser worden. Europa kan een speelbal worden tussen de VS en Rusland, juist omdat Trump en Poetin het zo goed met elkaar kunnen vinden en er mogelijk nieuwe invloedssferen zullen worden afgebakend. Volgend jaar zijn er verkiezingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland en ook daar is de verwachting dat nationalistische en populistische partijen flink gaan winnen. Op termijn kan Europa dan uiteen gaan vallen en dat zal ons op onszelf terugwerpen. Het jaar 2016 zal ook het einde inluiden van het neoliberalisme, de stroming die door Thatcher en Reagan in gang is gezet. Deze stroming luidde op haar beurt de globalisering in. Maar grote groepen mensen zijn nu de verliezers gebleken van de globalisering. Zij profiteerden niet van de welvaart die nog slechts voor een zeer kleine elite leek weggelegd. De werkloze arbeiders zoals die in de Amerikaanse rost belt hebben nu hun stem laten horen. Zij willen hun banen terug, maar door de robotisering zullen die banen niet terugkomen, wat Trump ook doet. De samenlevingen blijven verweesd achter om Pim Fortuyn nog maar eens aan te halen.

Amerikaanse presidentsverkiezingen

Vandaag worden er presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten gehouden. Het zijn de veertiende in mijn bestaan. Toen Kennedy op 22 november 1963, drie dagen voor mijn geboorte, in Dallas werd vermoord, was hij eigenlijk al op verkiezingscampagne voor de verkiezingen van 1964. Dat was toen ook een felle en harde strijd. De verkiezingen van vandaag zijn bij uitstek al historische verkiezingen genoemd. het was een uiterst verhitte campagne dit jaar met vele verdachtmakingen en incidenten over en weer. Clinton ligt nog iets voor op Trump maar in de swingstates zoals Florida kan het nog uiterst spannend worden. De Verenigde Staten zijn ondanks de vele problemen die er ook zijn een land dat dat tot de verbeelding spreekt. Het is een van de grootste democratieën ter wereld en de voornaamste militaire macht. Ik hoop dat Clinton gaat winnen. Zij zal dan de eerste vrouwelijke president worden, na de eerste zwarte president Barack Obama. Alleen daarom zijn deze verkiezingen al historisch te noemen. In 2013 was ik met John in New York, de thuisbasis van zowel Donald J Trump als van Hillary Rodham Clinton. Juist vandaag denk ik aan dat bezoek aan die metropool terug.

Geboortedag Anna van den Eijkel

Vandaag is de geboortedag van onze grootmoeder Anna van den Eijkel. Ze werd 107 jaar geleden geboren, op 4 november 1909 aan de Rijnsburgse Kortkade. Op 22 december 1944 schonk ze het leven aan onze moeder Leny van den Bos-Bavelaar. Op 14 december 1944 werd in Noord- en Zuid- Holland het gebruik van elektriciteit verboden nadat eerder al een begin was gemaakt met de distributie van gas en electra op bepaalde uren. Zo kon het gebeuren dat Anna,s echtgenoot Jan Bavelaar op de avond van 22 december 1944 bij de geboorte van zijn dochter Lena Dieuwertje met de knijpkat heeft moeten bijlichten in de donkere woning aan de Leidse Oranjegracht, waar Jan,s kappersbedrijf ook was gevestigd. Het zal huisarts Van Es zijn geweest die de bevalling heeft gedaan. Het kind, onze moeder Leny, woog echter niet meer dan vier pond.

Professor Keesom (1876-1956)

Op 1 november 1934 begon Jansje Schaft als tweede meisje bij de familie Keesom te werken in de Wasstraat 3 te Leiden. Keesom was een beroemde professor. Hij ontwikkelde een methode om vloeibaar helium te bevriezen. Hij was hoogleraar natuurkunde en ontzettend dik. Hij kon niet bij zijn veters, aldus Jansje in een opname uit 1985. Ze kwam met Allerheiligen, 1 november 1934, bij de katholieke Keesom te werken. De pastoor was er ook die dag en er was volop te eten. Later moest Janje er weg omdat de pastoor erachter was gekomen dat ze niet katholiek was.

Biografie Juliana verschenen

Deze week verscheen de biografie van Juliana van de hand van Jolande Withuis. Withuis had geen toegang tot het Koninklijk Huisarchief. Het is wel de eerste wetenschappelijke biografie van Juliana. Aan de hand van brieven uit de kring van vroegere vriendinnen van Juliana is Withuis erin geslaagd een nieuw beeld op te roepen van de vorstin. Juliana komt in de biografie naar voren als extreem en excentriek. Withuis oppert de stelling dat Juliana ten tijde van de Greet Hofmans- affaire mogelijk enige tijd geestesziek is geweest. Ze is torn verstrikt geraakt in de sekte rond Hofmans. Bernhard komt in de biografie naar voren als een egocentrische man die meisjes aanrandde in het paleis.