15e- en 16e Eeuwse verwanten

De oudste vermelding van de familienaam Bourdeauducq of Bourdeauduis gaat terug tot 1449, in welk jaar een zekere Jehenne Bourdeauduis haar testament heeft opgemaakt te Doornik. Weten we uit latere bronnen dat de familie jarenlang in Douchy, in de streek nabij Valenciennes heeft gewoond, de werkelijke oorsprong moet zeker ook in Doornik worden gezocht. Zo heeft in 1452 Pierart de Bourdeauduis zijn testament opgemaakt in Doornik en in 1469 heeft eveneens een Pierart de Bourdeauduis zijn testament opgemaakt in Doornik. In 1486 heeft ene de Bourdeauduis Haquinet in Doornik zijn testament opgemaakt. Uit deze gegevens mogen we opmaken dat de familie enig vermogen bezeten moet hebben in deze tijd. Eind 16e-begin 17e eeuw zouden ze echter door de oorlog zijn verarmd.Tussen 1 oktober 1526 en 30 september 1527 werd een zekere Michel Bourdeauduis te Doornik veroordeeld tot een boete van 10 carolusguldens omdat hij enkele woorden volgens de leer van Luther had gesproken. Hij moet zich tevens op bedevaart begeven naar de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk van Halle, met een brandende kaars in zijn hand. Uit latere jaren weten we dat een Jehan Bourdauduc in 1570 wordt vermeld in de Antwerpse poortersboeken. Hij was afkomstig uit Valenchijn (Valenciennes!)In 1584 werd er nog een Pieronnen Bourdeau-dhuy gesignaleerd in Doornik. Een eventueel onderzoek in Doornik wordt bemoeilijkt door het feit dat het archief van Doornik in 1940 tijdens een bombardement volledig is verwoest en in vlammen is opgegaan.

Stamvader Pieter (Pierre) Bordoduijck (ca. 1630-eind 17e eeuw)

Pieter Bordoduijck, rond 1630 te Douchy nabij Valenciennes in Henegouwen geboren, is voor 1656 naar Leiden uitgeweken. We weten weinig van zijn jeugd in Douchy. Mogelijk begon hij al vroeg als textielwerker te werken, maar wellicht kon hij moeilijk werk vinden en is hij daarom-mede vanwege de oorlog ook- zijn geluk in Leiden gaan beproeven. Duidelijk is dat hij op 12 mei 1656 te Leiden in ondertrouw ging met Elisabeth Hannotteel uit Artois. Pierre Mahieu, een bekende van Pieter, trad als getuige op bij het huwelijk later dat jaar. Zijn schoonmoeder, Maddeleena Hooreijn, moeder van Elisabeth, trad eveneens als getuige op. Pieter en Elisabeth kregen vijf kinderen: Marie(1657), Jacob (1658), Elisabeth (1659), Jean (1661) en Pierre (1665) Het huwelijk met Elisabeth duurt nog geen elf jaar. Mogelijk komt zij jong te overlijden. Het is in ieder geval zo dat Pieter in 1667 voor de tweede keer in het huwelijksbootje stapt, dan met Rebecca Buque uit Leiden. Pieter krijgt met Rebecca nog eens vijf kinderen: Rebecca (1668), Jehanne (1672), Pierre (1676), Elisabeth (1679) en Judith (1681). De kinderen werden allen waals gedoopt. De positie van de vader als gezinshoofd werd door de kerk duidelijk onderstreept in die tijd.

De Zuidnederlandse mentaliteit

De Waalse familie Bordoduijck nam eigen gewoonten, gebruiken en een eigen mentaliteit mee naar Leiden; Rond 1600 was het noorden nogal kleinburgerlijk en provinciaals. De bewoners leefden zonder veel franje en stonden als tamelijk ruw te boek. De zuiderlingen kenden meer allure wat betreft hun levensstijl, gekenmerkt door goede omgangsvormen, zorgvuldig taalgebruik en een subtiele smaak. Hun kleding was kleurrijk. Aanvankelijk vonden de meeste immigranten -we schrijven dan het einde van de 16e eeuw- onderdak als inwoner of zij werden van stadswege in lege kloosters ondergebracht. De middeleeuwse ruimten , maar ook erven en binnenplaatsen werden volgebouwd, waardoor de stad compacter werd. De immigratie, die na 1620 in Leiden over haar top is, blijft ook nadien nog doorgaan. Na 1630 zijn het vooral spinners en wevers uit gebieden als Luik, Gulik en Limburg die worden binnengehaald. In 1665 telt Leiden 72.000 inwoners en is dan na Amsterdam de grootste stad van Holland.

Textielarbeiders

De 17e en 18e eeuwse Van den Bossen zijn met name werkzaam geweest als textielarbeiders in de Leidse textielindustrie. Zo was bijv. de broer van Jacobus van den Bos, de in 1661 geboren Jean van den Bos, wolkammer. Zijn halfbroer Pierre, in 1676 geboren, was sajetkammer. (Sajet is getwijnd brei- en stopgaren). Ze werkten vooral thuis, soms dus als wol- of sajetkammer, soms ook anderszins als lakenwerker. In de 18e eeuw vond een overgang plaats van manufacturen naar fabrieksmatige productie. Er was een concentratie van textielwerkers in de manufacturen of 'werkhuizen'; In de loop van de 19e eeuw deed de mechanisatie (stoomkracht) haar intrede. Leiden kende eeuwenlang een grote economische afhankelijkheid van een branche; Vanaf 1670 trad een achteruitgang op in de textielnijverheid. Voor 1880 werd er geen alternatief voor de afhankelijkheid van de textiel gevonden. Rond 1815 werd een absoluut dieptepunt bereikt in het tijdperk van achteruitgang en stagnatie, gepaard aan een sterke bevolkingsafname in Leiden. De Van den Bossen waren toen reeds niet meer in de lakennering werkzaam.

De Zuidnederlandse immigratie 1572-1630

Van de hand van dr. J. Briels is in 1978 een zeer lezenswaardig boek verschenen over de Zuidnederlandse immigratie. In het boek beoogt de auteur inzicht te geven in de omvang en invloed van de Zuidnederlandse immigratie die tussen 1572 en 1630 naar Nood-Nederlands plaatsvond. Vooral in 1585, na de val van Antwerpen, vluchtten talloze Zuidnederlandse calvinisten naar het Noorden; Er wordt in het boek meer licht geworpen op de kwestie van de mogelijk totale omvang van de emigratie en op de kwestie van het 'waarom' van de uitwijking. Na 1572 dreef het oorlogsgeweld en de godsdienstpolitiek van de Spanjaard in het zuiden duizenden en duizenden kooplieden, industrielen en dikwijls hoog gekwalificeerde arbeiders over de grenzen van het land. Vast staat dat de leden van de familie Van den Bos of Bordoduijck tot die laatste groep behoorden. Graag kom ik later nog terug op conclusies die juist in dit boek worden getrokken ten aanzien van de daarin vermelde kwesties.

Nogmaals de oorsprong

Over de oorsprong van de familie is geleidelijk steeds meer bekend geworden. Zo heettte de familie aanvankelijk , d.z.w. zeker tot na het midden van de 17e eeuw, Bordoduijck of Bourdeauducq en kwam ze uit Douchy (Doesij) in Henegouwen. Daar werd rond 1630 de tot op heden oudst bekende voorvader Pieter Bordoduijck geboren. De familie had zich al eerder aangesloten bij de Waalse kerk. Mogelijk vertrok Pieter om religieuze of economische redenen vanuit Douchy naar het noorden. De na 1635 uitgebroken Frans-Spaanse oorlog heeft hier mogelijk ook een rol in gespeeld. Al in 1581 werden franstalige kerkdiensten voor de franssprekende protestantse immigranten gehouden in de noordelijke Nederlanden. De Waalse gemeenschap maakte een aanzienlijk deel uit van de Leidse bevolking in het begin van de 17e eeuw. De Walen vestigden zich vooral in de oude buurt rondom de Mare in de zogeheten Walenwijk. Daar stond ook de Waalse kerk. In mei 1656 (deze maand dus op de kop af 350 jaar geleden!) ging Pieter Bordoduijck te Leiden in ondertrouw met Elijsabeth Hannotteel (Notte), die uit Artois afkomstig was. Elijsabeth is mogelijk voor 1667 overleden. In 1667 hertrouwde Pieter met Rebecca Buque uit Leiden.

Familie Van den Bos

De geschiedenis van de familie Van den Bos (1200-heden) Op deze site vindt u vanaf heden informatie over de geschiedenis van de familie Van den Bos. Sedert 1990 is onderzoek gedaan naar de herkomst van deze Leidse familie. Oorspronkelijk komt de familie uit Henegouwen en wel uit de streek rond Douchy. De familie was aangesloten bij de Waalse kerk en ook na het vertrek naar Leiden bij deze geloofsgemeente aangesloten. We schrijven dan het begin van de 17e eeuw, de periode waarin Leiden als textielstad een enorme bloei doormaakte. De familie Bordoduyck, zoals ze oorspronkelijk heettte, wist aanvankelijk ook van die bloei te profiteren, al zijn ons geen gegevens bekend over de financiele omstandigheden van de familie in die eerste Leidse jaren. De familie is mogelijk om redenen van oorlog, geloofsvervolging en slechte economische omstandigheden in Henegouwen rond 1640/ 1650 naar Leiden getrokken.