De jaren 1929-1933

De jaren 1929-1933 vormden de eerste jaren van de Grote Depressie van de jaren 30. Het waren de jaren waarin de Duitse Republiek van Weimar ten onder ging, Colijn in Nederland uiteindelijk weer premier werd, Hitler aan de macht kwam en Franklin Delano Roosevelt president werd van Amerika. In deze jaren verdiepte de wereldcrisis zich. Op zwarte donderdag 24 oktober 1929 stortten de koersen op de New Yorkse effectenbeurs in. Op dinsdag 29 oktober 1929 trad geen herstel op. Door de daling van de aandelenkoersen traden liquiditeitsproblemen op. Er moest worden bezuinigd, er vielen ontslagen met een oplopende werkloosheid tot gevolg. Bestedingen liepen terug. Een recessie en uiteindelijk een depressie traden aan de dag. Ruys de Beerenbrouck is dan premier van ons land. Al gauw hoort men: Wie brengt honger in ons huis? Dat is Ruys, Ruys, Ruys. En: Wie maakt onze centen zoek? Dat is Ruys de Beerenbrouck. In de loop van 1931 begint zich een diepe crisis in ons land af te tekenen.

Locarno 1925

In oktober 1925 klaarde het internationale diplomatieke klimaat op. In Locarno kwam toen een internationaal verdrag to stand. Grenzen tussen landen werden erkend die door het Verdrag van Versailles waren ontstaan en de toetreding van Duitsland tot de Volkenbond werd voorbereid. De Duitse minister van buitenlandse zaken Gustav Stresemann zorgde voor meer ontspannen verhoudingen tussen de landen. Hoe verging het onze familie in de jaren 1925/1926? Anna van den Eijkel, onze grootmoeder, had veel vriendinnen in deze tijd. Via de catechisatie kwam Anna in contact met een zekere Neel van ITerson. Ook Ger Slothouber was een vriendin van haar, evenals Bregje de Vijver. Neel en Willy van Iterson woonden aan de Leierweg. Johannes Bavelaar (1899-1984) was in de jaren 20 werkzaam bij kapper Smittenaar. Hij was daar bediende. Het is de tijd van de charleston, de korte rok en het korte haar. Jan is rond deze tijd een tijdje op Franse les geweest op de Berlitzschool aan de Turfmarkt. Grootmoeder Jansje Schaft woont tot 1925 aan de Vollersgracht met haar ouders en kleine zusje Rie. Het was het pand Vollersgracht 3a. In 1918 waren haar ouders er gaan wonen. Op 5 januari 1925 was kleine Jans' 6 jaar geworden. Ze ging nu naar de lagere school. De op 12 maart 1925 7 jaar geworden Denijs van den Bos (1918-1988), onze grootvader, zat ook op de lagere school.

München 1938

Wat gebeurde er in onze familie ten tijde van de Sudeten-Duitse crisis in september/oktober 1938? Op 29 september 1938 vertrok de Britse premier Neville Chamberlain naar München. Sudetenland werd door Duitsland geannexeerd, maar Chamberlain dacht de vrede in Europa te hebben gered. 'Peace for our time'- zo verklaarde de Britse premier die een politiek van appeasement voorstond. In het najaar van 1938 verhuisde de familie Van den Eijkel naar de Petronella van Saksenstraat in Rijnsburg.'Het is een mooi huis', schreef Anna opgetogen in de oktobermaand van het jaar 1938. Grootmoeder Jansje Schaft werkte sinds 1938 als dienstje in de huishouding bij tandarts Van Dorp in Leiden. Daar bleef ze tot haar trouwen in 1942. In januari 1938 was Jansje 19 jaar geworden.De spanning rond Tsjechoslowakije liep op in september 1938. Er werden lichtingen soldaten gemobiliseerd in Nederland. Grootvader Denijs van den Bos was toen 20 jaar oud. Hij was op 12 maart van dat jaar jarig geweest. Dat was de tijd van de Oostenrijkse Anschluss.

Bevrijdingsdag

Vandaag is het 5 mei 2012. Het is vandaag Bevrijdingsdag. In heel ons land wordt vandaag de vrijheid gevierd. Gisteravond om 8 uur werden met twee minuten stilte de doden herdacht. 67 jaar geleden werd ons land bevrijd. Het is op 15 mei à.s.ook 67 jaar geleden dat onze vader werd geboren. Hij werd op 15 mei 1945 rond vijf uur ,s middags geboren. Moeder Jansje lag dus na de bevrijding in het ziekenhuis. Ze kreeg daar al wat meer voedsel.

Nederland en de machtsoverneming van Hitler

Wat gebeurde er rond de 30e januari 1933, de machtsoverneming van Adolfs Hitler in Duitsland? Colijn trad eind mei 1933 met zijn crisiskabinet aan. Colijn uitte zich tussen januari 1933 en mei 1933 over het Duitse nationaal-socialisme. Hij verwierp het antisemitisme, maar billijkte de terreur tegen communisten en socialisten. Eind april 1933 werden in Nederland vervroegde Tweede- Kamerverkiezingen gehouden. De muiterij op de Zeven Provinciën vond in deze tijd plaats. In februari 1933. Hoe verging het onze familie in deze tijd? Anna van den Eijkel, onze grootmoeder, moet in 1931 in contact zijn gekomen met ene Dirk Offers, een slagersknecht, met wie ze in november 1932 moet zijn verloofd. Op maandag 27 februari 1933 schreef Annie Offers, zuster van Dirk, een briefje aan Anna waarin ze haar vroeg samen met Emma naar Loosduinen te komen in verband met de verjaardag van broer Karel Offers op 1 maart 1933. Karel Offers werd 19 en had tbc gehad. Grootvader Johannes Bavelaar was aan het begin van de jaren 30 druk bezig in zijn kappersbedrijf aan de Leidse Oranjegracht. Hij was lid van de kappersclub Hulp en Vriendschap. Hij bezocht daartoe vergaderingen in restaurant De Harmonie aan de Leidse Breestraat. Af en toe reisde hij naar België. in augustus 1933 nam hij een bewijs van Nederlanderschap in ontvangst. Ook gaat Jan soms naar de toneelvereniging van Nut en Vermaak. Grootvader Denijs van den Bos zwom in augustus 1933 diploma in de Zijl. Hij was op 12 maart 1933 15 jaar geworden. Op 6 december 1932 was zijn grootmoeder Suzanna van Royen overleden na een langdurig ziekbed. Denijs zat op de ambachtsschool aan de Haagweg in deze periode. In april 1934 zou hij de school verlaten. Grootmoeder Jansje Schaft tenslotte moet aan het begin van de jaren 30 op de huishoudschool hebben gezeten. Haar vader was vaak zonder werk in deze eerste jaren na de beurskrach van 1929. Haar latere leven werd getekend en beïnvloed door de crisis van de jaren 30.De ommekeer in de Duitse politiek op 30 januari 1933 kwam voor de Nederlandse pers als een verrassing. Op 5 maart 1933 werden in Duitsland verkiezingen gehouden waarbij Hitler en Hugenberg een kleine meerderheid verwierven.