Kinderarbeid in het Leiden van de 19e eeuw

Leiden stond bekend om de kinderarbeid in de 19e eeuw. Er werden zelfs weeskinderen uit andere steden gehaald om juist hier te werk te worden gesteld. Kinderen, vaak in de leeftijd van 10-12 jaar, moesten soms wel meer dan 10-11 uur per dag in de fabriek werken. Tussen de middag waren ze dan ongeveer een uur vrij zodat ze naar huis konden om te eten. Op spelen stond een boete en dergelijke verhalen kennen we ook nog van onze overgrootmoeder Van den Bos die in het begin van de 20e eeuw in een nettenfabriek werkte. In de 19e eeuw werden door de kinderen ook lange dagen gemaakt. Men moest onophoudelijk doorwerken om het tempo van de machines bij te houden. De kinderen konden hun aandacht niet laten verslappen. Al in de loop van de 19e eeuw kwam er een discussie op gang over de kinderarbeid. Deze ook vooral politiek gevoerde discussie resulteerde in de aanvaarding van het Kinderwetje van de liberaal Van Houten in 1874. Deze wet verbood kinderarbeid en het was het begin van de sociale wetgeving in ons land. Nederland was overigens een van de laatste Europese landen die de wet aannam. Goed denkbaar is dat ook leden van de familie Van den Bos in de 19e eeuw als kind werkzaam zijn geweest. Concrete voorbeelden heb ik daar vooralsnog niet van gevonden.

Het moderne huwelijk

Het moderne huwelijk is in de late middeleeuwen in Noord-West Europa ontstaan. Nog in de vroege Middeleeuwen huwden vaders hun dochters uit. In de Grieks-Romeinse tijd was het de pater familias. Vanaf de 13 e eeuw veranderde dit patroon, ook voorgeschreven door de kerk: voortaan moest er binnen een huwelijk concensus zijn. Dit is de ideologische basis van het moderne huwelijk. Het ontstaan ervan viel samen met de ontwikkeling van de arbeidsmarkt aan het einde van de middeleeuwen. Jongeren kregen eigen middelen van bestaan en werden financieel minder afhankelijk van hun ouders. De bruidsschat speelde op die manier een veel minder grote rol dan voorheen. Dit valt samen met de opkomst van het kapitalisme in Noord-West Europa vanaf ca. 1250. Ouderen gaan sparen voor hun oude dag en raken minder en minder afhankelijk van hun kinderen, die eigen gezinnen stichten. Vanaf de tijd van de reformatie wordt het huwelijk een meer en meer geinstitutionaliseerd fenomeen. Er worden onder meer getuigen bij betrokken en de huwelijksvoltrekking wordt een publieke ceremonie.In deze ontwikkeling hebben ook de middeleeuwse Van den Bossen hun rol gespeeld. Zij gingen ook sparen en hebben in de tijd rond 1450 mogelijk enig vermogen bezeten.

De storm van 25 januari 1990

Beleven we momenteel een zware storm op deze 18e januari 2007, 17 jaar geleden ging het ook flink tekeer. Ik schreef donderdag 25 januari 1990 het volgende in mijn dagboek: Half elf in de avond geweest van 25 januari 1990- een ongeluksdag nu er vanmiddag rond vier uur een dakpan onze auto geraakt heeft. Onze auto die we pas enkele weken hebben. A.s woensdag zal hij voor drie dagen in de reparatie gaan. Treinen rijden vannacht niet in Noord- en Zuid -Holland en Utrecht. Er zullen op bepaalde plaatsen wel charterbussen gaan rijden. Windkracht 10 wordt op het ogenblik nog gemeten.

De kruitramp van 12 januari 1807

Was het in 2006 400 jaar geleden dat Rembrandt te Leiden werd geboren, dit jaar en meer bepaald vandaag is het 200 jaar geleden dat Leiden getroffen werd door de ramp met het kruitschip. Op 12 januari 1807 had schipper Adam van Schie 's ochtends om half tien zijn vaartuig afgemeerd bij de Langebrug. Het was koud en dus had niemand eraan gedacht dat de 37.000 pond buskruit in het schip wel eens een grote ramp zou kunnen veroorzaken.' s Middag werd op nogal nonchalante wijze aan boord eten gekookt. Om kwart over vier spatte het schip door een explosie uit elkaar.De omliggende wijk werd verwoest en er waren 151 doden en ongeveer 2000 gewonden te betreuren. Op de plaats van de ramp kwam het Rapenburg droog te staan. Tal van woningen werden verwoest en ook het huis van de schrijver en geleerde Willem Bilderdijk(1756-1831) werd onbewoonbaar.

Moeder, grootmoeder en overgrootmoeder Van den Bos 88 jaar!

Vandaag is onze oma 88 jaar geworden. Zij bracht haar verjaardag in verband met haar slechte gezondheid door in het verpleeghuis met familie. We wensen haar alle goeds toe! Jansje van den Bos werd op 5 januari 1919 geboren te Leiden.

Caeciliagasthuis, het Leidse stadsziekenhuis

Het Caeciliagasthuis was het Leidse stedelijke ziekenhuis, waar Maria van den Bos-Taverne, de echtgenote van Jan van den Bos(1770-na 1850),op 21 december 1827 overleed. Ze was toen ongeveer 55 jaar oud en haar in 1814 geboren zoon Jan amper 13 jaar oud. De omstandigheden waren erbarmelijk in deze inrichting. Heelkundige instrumenten ontbraken, er was weinig of geen ventilatie en de houten kribben verkeerden in zeer slechte staat. Er heerste een volkomen chaos door personeelsgebrek en er was onvoldoende ruimte. Hier moeten omstandigheden hebben geheerst die we vooral ook kennen uit de geschriften van Charles Dickens, een tijd die gekenmerkt werd door grote tegenstellingen en voor het armere deel van de bevolking uiterst deplorabel moet zijn geweest.