Memorij- het dagboek van Cornelis Pieter Sorgdrager

Voorouders van Ed komen van Ameland. Een leuke vondst is dat een schoonvader van een zus van Jan Gerrits Woertman, zeeman en geboren rond 1790 in Hollum, een dagboek heeft bijgehouden. Dar deed deze onderwijzer van 1779 tot zijn dood in 1826. Het dagboek is in de jaren 1980 in boekvorm verschenen en is een rijke bron over de geschiedenis van Ameland in het eind van de 18e en het begin van de 19e eeuw. Zo komen we meer aan de weet over de voorouders van Ed Woertman. Hijke Gerrits Woertman huwde in 1820 met Pieter Cornelis Sorgdrager, zoon van de dagboekschrijver en onderwijzer. Deze zoon was kapitein op een koopvaardijschip. Een zeer boeiende geschiedenis.

De oorsprong van de familie Schaft

Onze moeder en oma had het soms over de verzetsstrijdster Hannie Schaft. Ze vroeg zich dan soms af of dat geen familie was.Die connectie heb ik nog niet kunnen aantonen, maar er is wel wat meer over de oorsprong van de familie Schaft of Schagt te zeggen. De naam is afgeleid van het Middelnederlandse woord scacht, zoals Bart Verroken mij ooit meldde. dat is de ronde stang of staak die gebruikt werd als staf van een lans of speer. Het werd later de beroepsbijnaam voor de schacht- of speermaker. Reeds in 1298 was er volgens Bart een Simon Scagt in Calais. In Ieper was er in 1308 een Michiel Scacht en in 1395 een Coppin Scacht. Er was in Westvleteren een Willem de Scaecht die wegens ketterij werd veroordeeld te Veurne. Zijn goederen werden in juli 1554 geconfiskeerd.De oorsprong van de familie ligt ergens in de Westhoek. Met dank dus aan Bart Verroken.

Jacobus en Jan, tijdgenoten van Bach

De in 1658 geboren Jacobus Bordoduijck en zijn in 1700 geboren zoon Jan van den Bos waren tijdgenoten van de componist Johann Sebastian Bach. Bach die luthers was, werd geboren in 1685, in het jaar dat James II van Engeland gekroond werd. Bach overleed in 1750 en was de grootste meester van de kerkcantate. Jacobus en Jan, onze voorvaderen, en juist ook Bach leefden in het tijdperk van de Barok. Dat was een kunst- en cultuurperiode die duurde van ca 1580 tot ongever 1750. De barok werd gekenmerkt door beweeglijke vormen en theatrale effecten. Bach was een typische barokcomponist.

500 jaar Reformatie, 1517-2017

Op 31 oktober 1517 hechtte Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkerk in het Duitse Wittenberg, een aanklacht tegen de paus en de katholieke kerk. Soms wordt dit moment door historici aangeduid als het begin van de nieuwe geschiedenis,het einde van de donkere middeleeuwen. Soms ook wordt het jaar 1492, de ontdekking van Amerika door Columbus als zodanig gezien. De nieuwe tijd begon feitelijk al in de tijd van de vroege Renaissance in het Italië van de veertiende eeuw, het trecento. De Renaissance loopt door tot in de vijftiende en zestiende eeuw. Het begin van de zestiende eeuw had naast moderne toch evenwel ook nog duidelijk middeleeuwse trekken. Maar al met al kan men stellen dat rond 1500 een nieuwe tijd baan breekt met de ontdekkingsreizen in die tijd, de globalisering en de hernieuwde kennismaking met de antieke wereld, de oude Grieken en Romeinen in de tijd van het humanisme, ook al in de vijftiende eeuw. Erasmus was een humanist en hij was mede een wegbereider van Luther samen met anderen in een eerder stadium al. Zo zien we in de veertiende eeuw ook al een stroming in de katholieke kerk in onze streken: de moderne devotie onder leiding van Geert Grote(1340-1384). Na 1500 komt de mens centraal te staan en was er vernieuwing in elk opzicht, zowel cultureel, kerkelijk als sociaal-economisch. Een voorvader van ons Michel Bourdeauduis is ook een kind van zijn tijd. Hij spreekt een aantal woorden volgens de leer van Luther in 1526. Hij was blijkbaar al in een vroeg stadium onder de indruk van de kerkhervormer.

De hongertochten

Spoedig is het 4 en 5 mei, dodenherdenking en bevrijdingsdag 2017. Dertig jaar geleden, op 7 mei 1987, had ik met onze moeder en oma Jansje van den Bos een gesprek over de oorlog en bezettingstijd. Dat was -realiseer ik me nu- bijna exact twintig jaar voor haar overlijden. Ze sprak onder meer over de hongertochten en zei:' Tante Rie is ook op hongertocht geweest. Die is in Kampen geweest. Toen ging ze met een fiets met luchtbanden. Ik geloof dat ze een week weg is geweest. Met een schoonzuster. Ze had een zak aardappels. Daar kregen wij ook van. Maar het was gauw op natuurlijk. SD-ers stonden je op te wachten. Ik weet wel dat Gerritsen nog eens vertelde, die was ook geweest en die had aardappelen bij zich en een stuk spek en dat had hij geruild voor een horloge en een ring. Hij komt bij de Ijsselbrug en hij was ook op de fiets en daar staat zo,n SD-er en die zegt afstappen en Gerritsen lazert het zo in de IJssel. Hij zegt, ik krijg het niet, maar jij ook niet.'