Het begin van de Tweede Wereldoorlog- 1 september 1939

De internationale spanning was in de zomer van 1939 fors opgelopen. In Munchen leek in het najaar van 1938 de vrede in Europa te zijn gered, maar in het voorjaar van 1939 bleek dat ons 'bevriende staatshoofd' Adolf Hitler meer wilde en met het Sudetengebied alleen niet langer genoegen wenste te nemen. Heel Tsjechoslowakije werd onder de voet van de nazi-laars gelopen. Op 1 september moest Polen eraan geloven, terwijl op 3 september Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden. Daarmee was de Tweede Wereldoorlog een feit. De familie Van den Bos ging een zware en moeilijke tijd tegemoet. Bij alle onzekerheid die er al was, was de toekomst voor de familie nu nog ongewisser geworden. Ofschoon de Nederlandse regering bij monde van minister-president De Geer een strikte neutraliteit in acht wenste te nemen en men er nog altijd vanuit ging dat Nederland opnieuw, evenals in de jaren 1914-1918 het geval was geweest, buiten een oorlog kon worden gehouden, moest het voor een ieder duidelijk zijn dat een groot gevaar boven ons hoofd hing en de afloop van de gebeurtenissen een alleszins onzeker karakter droeg. In het najaar van 1939 werd in ons land de mobilisatie afgekondigd en was er reeds een begin gemaakt met de distributie van voedsel en brandstof.

Arie van den Bos (1945-2007)

Op 21 december 2007 ging op 62-jarige leeftijd onze zo beste vader en opa van on sheen. Geboren werd hij op 15 mei 1945 als zoon van Denijs van den Bos (1918-1988) en Jansje van den Bos-Schaft (1919-2007). Hij volgde de lagere school aan de 3 Octoberstraat, waarna hij zijn middelbare schoolopleiding volgde aan de Openbare ULO aan de Pieterskerkgracht te Leiden. In 1963 trad hij in het huwelijk met Lena Dieuwertje Bavelaar (1944-1997). In 1963 werd hij tevens vader van zijn eerste zoon. Het was in 1964 dat hij slaagde voor het diploma Handelsavondschool met 3-jarige opleiding. Hij werkte toen al bij de Leidsche Onderwijsinstellingen als sous-chef. Later werkte hij nog als calculator bij de Fa. Koningsveld en later nog als boekhouder bij De Rijnlandse Bouwmaterialenhandel in Koudekerk a/d Rijn. Voorts had hij functies bij Mieloo Tegelunie in Lisse en bij Goedhart in Alphen. In 1979 stichtte hij een eigen bedrijf: B&S Bouwstoffen. Sinds 1982 werkte hij bij Administratiekantoor De Vlietstede. In 1990 behaalde hij het praktijkdiploma Boekhouden en in 1994 nog het praktijkdiploma Moderne bedrijfsadministratie. In 1997 verloor hij zijn vrouw Lena Dieuwertje van den Bos. In 2004 hertrouwde hij met Cornelia Jansen.

Leiden rond 1600

In 1574, het jaar van het beleg, telde Leiden ruim 12.000 inwoners, een gering aantal. Tijdens het beleg zouden 2000 mensen het leven hebben gelaten, 1/6 van de bevolking. In 1581 telde de stad al gauw weer ca. 12.000 inwoners en rond 1600 waren het er 22.000 a 25.000. In 1599/1600 brak er echter een pestepidemie uit. In 1622 telde de stad Leiden ruim 44.000 inwoners. In 1635 was er evenwel weer een pestuitbraak waarbij 1/3 van de bevolking het leven liet en bezweek. Rond 1650 was het aantal inwoners al weer opgelopen tot 60.000 a 70.000. Leiden werd een stenen stad. Vanaf 1586 werd er flink bestraat. Er was na 1600 sprake van een stijgende welvaart, mede door de grote toestroom van immigranten, vooral uit de Zuidelijke provincies en Duitsland. Het waren vaak goedkope arbeidskrachten.

'Woodstock' precies 40 jaar geleden

Het is dezer dagen precies 40 jaar geleden dat 'de moeder van alle festivals ' Woodstock werd georganiseerd. Het gebeurde in de zomer van 1969, middenin de hippie tijd. Woodstock werd ook bezocht door 500.000 hippies. Het was de tijd van sex, drugs en vrijheid. Woodstock werd een mythe, er werd in de zomer van 1969 gesproken over 'love and peace' en elke popster die zichzelf respecteerde of er in die jaren zestig toe deed, trad op op 'Woodstock'. Het was een moment van hoop en er zou een betere toekomst komen, zo wist men zeker. Men zou kunnen zeggen dat onze ouders heel sterk gevormd zijn door die jaren zestig, ja de hele samenleving heeft de invloed van die jaren ondergaan. Er was sprake van democratisering van de samenleving en heilige huisjes werden geslecht.

Denijs van den Bos (1918-1988)

En opnieuw wil ik een markante persoonlijkheid uit onze familiegeschiedenis onder uw aandacht brengen. Het is de 250e bijdrage die ik hier aan dit onderdeel van het blog lever. Het gaat vandaag over onze grootvader Denijs van den Bos(1918-1988). Hij was een rechtlijnig en rechtvaardig man, soms wat streng, maar zoals gezegd: steeds rechtvaardig. Hij was de zoon van Denijs van den Bos( 1896-1966) en Geertruida van den Bos-Nievaart (1899-1992). Hij werd geboren op 12 maart 1918, aan het einde van de eerste wereldoorlog, die overigens wat betreft gevechtshandelingen aan Nederland voorbij was gegaan. Wel was er sprake van rantsoenering geweest en voedseldistributie. Gedurende de navolgende jaren twintig groeide de kleine Denijs of Nijs zoals hij genoemd werd op. Zijn oma, Suzanna van Rooijen overleed op 6 december 1932. Hij zat toen op de in 1883 opgerichte ambachtsschool aan de Leidse Haagweg. Denijs kon goed leren en door zijn ouders werd geld opzij gelegd om hun zoon te laten leren. Ook genoot Denijs ervan te zwemmen. Hij behaalde zijn zwemdiploma gekleed zwemmen op 16 augustus 1933. Later zat hij ook op waterpolo. In april 1934, kort nadat koningin-moeder Emma overleed, verliet Nijs de ambachtsschool. Hij was toen 16 jaar. Hij vond toen werk bij een firma Ideco aan de Breestraat in Leiden en later werkte hij nog bij een bedrijf voor meubelfournituren in Voorschoten. Op 21 september 1936 keerde hij bij Ideco terug en op 12 april 1937 begon hij als electrisch lasser te werken. Het was in dezelfde periode dat hij in contact kwam met Jansje Schaft die als dienstmeisje werkzaam was. Op eerste Pinksterdag 1939 (28 mei 1939) verloofden de beiden zich en op 5 augustus 1942 traden ze in het huwelijk. Intussen had Nijs een opleiding bij MSG afgerond. Hij kreeg bij die gelegenheid een speldje (4 juli 1941). Spoedig na het huwelijksfeest werd Nijs gedwongen werk in het oosten des lands te aanvaarden. De kinderen werden geboren: Trudy in februari 1943, Aad in mei 1945, dochter Janny in november 1946 en Betty in oktober 1949. Vader Nijs vond intussen werk bij de PTT na de bevrijding. In 1963 werd hij grootvader en in maart 1981 ging hij met pensioen. Hij heeft toen onder meer nog bij omroep Rijnland gewerkt als medewerker en technicus. In maart 1988 ging onze zo dierbare vader en grootvader van ons heen.

Denijs van den Bos (1896-1966)

Denijs van den Bos(1896-1966); zachtaardig, vredelievend,'een beste vent', in de woorden van kleinzoon Arie van den Bos. Want zachtaardig was Denijs van den Bos zeker. Als zijn vrouw vond dat de kinderen straf verdienden en ook wel eens een klap, weigerde vader Denijs die te geven. Hij ging dan naar boven en deed alsof hij de kinderen een klap verkocht, hen gebarend wel te schreeuwen zodat het leek of ze straf kregen. Zo hield hij zijn vrouw in de waan dat hij had geslagen. Denijs van den Bos, hij werd in 1896 geboren en in 1917 huwde hij zijn vrouw Geertruida van den Bos-Nievaart. Het was het jaar van de Russische revolutie en Arthur Balfour beloofde de joden een eigen thuisland in Palestina. De eerste grammofoonplaat van de Original Dixieland Jazz Band kwam uit: The Darktown Strutter's Ball. In 1918 werd eerste en oudste zoon Denijs geboren. Dat is dan in het jaar waarin het eerste kabinet Ruijs de Beerenbrouck (1918-1922) aantreedt. Tsaar Nicolaas II van Rusland en zijn gezin worden vermoord door de bolsjewieken. De Duitse keizer vlucht naar Nederland. In die tijd betrekt het pasgehuwde paar een woning aan de Binnenvestgracht. De navolgende jaren twintig verliepen vrij voorspoedig. Het gezin Van den Bos breidde zich uit en men zag uit naar een grotere woning. Men verhuisde naar een woning aan de Parkstraat waar de huur f 2,80 per week bedroeg. Na korte tijd aan de Oranjegracht gewoond te hebben, verhuisde het gezin aan het eind van de jaren dertig naar de Ringkade. Vader Denijs van den Bos viert in september 1936 zijn 40e verjaardag, in september 1946 wordt hij 50. Zijn werk als groente-en fruithandelaar zet hij voort, ook in de jaren vijftig, wanneer kleinzoon Arie hem elke week op de markt helpt. In januari 1966 overlijdt Denijs van den Bos, nog geen 70 jaar oud.

De huwelijksdagen van Jansje en Denijs en Anna en Jan

Vandaag, 5 augustus 2009, is het 67 jaar geleden dat Jansje Schaft en Denijs van den Bos in het huwelijk traden. Op 30 augustus 1941 vertrok Denijs als lasser. Over het werk dat hij in de periode daarna verrichtte, is niets met zekerheid te zeggen. Mogelijk heeft hij zijn vader geholpen in het bedrijf. Ofschoon de situatie uiterst deplorabel was, werden plannen voor de toekomst gesmeed. In de loop van 1942 kregen de trouwplannen van Jansje en Denijs meer concrete inhoud en op 5 augustus van hetzelfde jaar traden ze in het huwelijk. Zo bracht het huwelijksfeest enige verlichting in deze donkere tijd. Het feest was evenwel van korte duur. Spoedig na de bruiloft was Denijs genoodzaakt werk te aanvaarden in het oosten des lands. Gedurende meer dan twee jaar zouden de jonggehuwden elkaar slechts af en toe zien. Op 6 juli 1944, vorige maand precies 65 jaar geleden, traden Anna van den Eijkel en Jan Bavelaar in het huwelijk. Op de ochtend van 6 juli 1944 werd Johannes Bavelaar per koets vanuit Leiden afgehaald. Jaren later wist hij zich nog precies te herinneren dat de paarden tamelijk onrustig waren en dat de koetsier moeite had een juiste koers te houden bij het water van de Oranjegracht. De bruidegom zal een lange weg naar Rijnsburg hebben moeten afleggen. Het moet die ochtend een drukte van belang geweest zijn in het huis aan de Petronella van Saksenstraat. Er was een fotograaf gekomen om een huwelijksreportage te maken van de trouwdag.

De 'Dreilaenderfahrt' van 30 juli 1983

Op 30 juli 1983 hebben we een 'Dreilaenderfahrt' gemaakt. We waren die zomer in Wenen. We voeren die dag over de Donau vanuit Oostenrijk richting Hongarije en Tsjechoslowakije- een werkelijk schitterende tocht. Om ca. 9. 45 uur gingen we door de douane en om ongeveer tien uur vertrok de boot. Aan boord van de boot bevonden zich Hongaren. En er was een orkestje aan boord: viool- en orgelspel. Ze speelden allerlei liedjes. We dronken Hongaarse koffie en Pa en Ma dronken later nog Hongaarse wijn. De plaatsen waarlangs we voeren waren: Wenen, Fischamend, Orth, Petronell, Altenburg, Hainburg, Devin, Bratislava in Tsjechoslowakije en dan Hongarije. Om half twaalf gingen we naar de eetzaal van de boot, waar we soep, rollade, meelspijs met Hongaarse saus, Hongaarse koffie en zoete koek na consumeerden. In Tsjechoslowakije zagen we verschillende uitkijkposten.