Deugden en ondeugden of zonden

Ieder mens heeft bepaalde deugden en is daarnaast evenmin vrij van zonden. Het gaat erom in het leven een evenwicht tussen deugden en ondeugden te vinden. Het is de eeuwige strijd tussen het goede en het kwade in de mens en in de wereld. Ieder mens heeft goede en daarnaast minder goede eigenschappen. Ook onze voorouders zullen die beide complementaire eigenschappen bezeten hebben. We zijn geen van allen heiligen en aan ieder van ons schort er wel iets. Maar er is een ding dat ik geleerd heb in mijn leven en dat is om de dode mensen, ook onze voorouders, de rust te gunnen die ze verdienen. Over de doden niets dan goeds is een bekend spreekwoord. Ieder mens zou zich daaraan moeten houden. Ik zal de 7 klassieke deugden nog eens opsommen: moed, gematigdheid, waarheid, rechtvaardigheid, wijsheid, liefde en vertrouwen. De 7 klassieke zonden zijn: hoogmoed, hebzucht, lust, afgunst, gulzigheid, wraak, luiheid en woede.

Middeleeuwse Van den Bossen lazen mogelijk al bijbel

Al in de Middeleeuwen had zowel de elite als de gewone man een bijbel in huis. Onderzoek heeft dit aangetoond. Tot nu toe werd aangenomen dat leken tot in de 16e eeuw van de Rooms-katholieke kerk niet zelf in de bijbel mochten lezen. In de reformatie zei ook Maarten Luther dat gewone mensen van Rome de bijbel niet mochten lezen, maar volgens onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen was dat propaganda. De onderzoekers hebben 2 jaar lang gezocht in bibliotheken in Nederland, Vlaanderen, Frankrijk en Italie naar aanwijzingen voor bijbelbezit. Dat bleek vooral in steden voor te komen.

De jaren 1780

Wat kunnen we zeggen over het leven van de familie Van den Bos in de jaren 1780-1790? Hoe leefden ze, wat deden ze en wat dachten ze? Het is niet eenvoudig hier een eenduidig antwoord op te formuleren en dit precies te beschrijven. Veel blijft in nevelen gehuld, een aantal zaken is ons wel bekend. Zo weten we dat er in 1781 een zoon Abraham van den Bos werd geboren, dochter Catharina zag in 1783 het levenslicht. Het waren kinderen van Jan en Adriaantje van den Bos die in 1766 in het huwelijk waren getreden. Waarschijnlijk is dat moeder Adriaantje in 1783 in het kraambed is overleden bij de geboorte van Catharina. Adriaantje was nog geen 40 jaar oud. Na haar overlijden is vader Jan hertrouwd met een zekere Jannetje Velling. Op 6 februari 1784 gingen de beiden in ondertrouw. Rond 1789, het jaar van de Franse revolutie, zou men naar een woning aan de Oranjegracht zijn verhuisd. Jannetje was gedoopt op 27 maart 1740. In 1805 was ze nog in leven toen op 20 september haar zoon uit haar eerste huwelijk Hendrik Zirkzee in ondertrouw ging met Neeltje Massaar. Hendrik woont dan nog met zijn moeder aan de Waardgracht. Voor de hand ligt het aan te nemen dat haar man Jan van den Bos dan niet meer in leven is.

Grootmoeder Anna Bavelaar-van den Eijkel 32 jaar dood

Het is vandaag 11 juni 2011. Het is vandaag precies 32 jaar geleden dat onze grootmoeder Anna Bavelaar-van den Eijkel (1909-1979) overleed. Dat gebeurde op een maandagmiddag rond de klok van drie uur. Ik was pas uit school gekomen toen rond half drie een taxi stopte. Lijkbleek kwam onze oma de taxi uit. Een verschrikkelijke gebeurtenis trof ons die 11e juni 1979. Toevallig was John ook thuis. Onze moeder was die middag niet naar de stad meegegaan. Ze had angina en was ziek. Bezoek had ze van buurvrouw Jos van Elewout die het geheel ook meemaakte. Dat allemaal vandaag 32 jaar geleden. We hebben destijds de ambulance nog gebeld. Vergeefs. Onze grootmoeder werd slechts 69 jaar.

De jaren 1770

Wat gebeurde er in de jaren 1770? Hoe verging het de familie Van den Bos? In de jaren 1770-1772 stegen de graanprijzen. Er werd soms bittere armoede geleden. Of dit de familie Van den Bos ook direct getroffen heeft, is ons niets overgeleverd of bekend. Wel was in algemene zin het beeld tamelijk somber in die laatste decennia van de 18e eeuw. De Leidse arts Le Francq van Berkhey schreef in 1773:'Men ontmoet uit hoofde van de deerniswekkende armoede onder dezulken een groot aantal magere, geruwe, teringachtige gestellen die door een bevende en knikkende gang duidelijk toonen dat het gebrek hier de natuur misvormt.' De gezondheid van deze mensen liet dus veel te wensen over. In 1772-1773 deed zich daarnaast ook een ernstige financiele crisis voor. En voor wat betreft de familie Van den Bos? Hoe ging het met hen? In 1770 werd zoon Jan van den Bos geboren, dochter Santje kwam in 1772 ter wereld, zoon Hannes in 1774 en de dochters Lijsje en Adriana zagen in resp. 1776 en 1779 het levenslicht. In 1778 wordt het Teylers Museum in Haarlem opgericht. Dat museum zou ik in mei 2009 bezoeken.

Film- en video-archief Van den Bos bestaat bijna 50 jaar

Het film- en video-archief van de familie Van den Bos bestaat bijna 50 jaar. In 1962 werd de eerste filmopname van overgrootouders Van den Bos geregistreerd. Dat is volgend jaar precies 50 jaar geleden. In 1967 werd er gefilmd op de 25-jarige bruiloft van Denijs van den Bos(1918-1988) en Jansje van den Bos-Schaft (1919-2007). In 1971 begon Denijs (1918-1988) zelf met filmen. In 1971 werden zijn kleinkinderen met name gefilmd. Gefilmd werd er ook op de eerste verjaardag van Johannes Johnny van den Bos op 1 april 1972. John zat toen in zijn tafelstoel. In 1974 werd er opnieuw gefilmd op de verjaardag van Johnny: 1 april 1974. Grootouders Bavelaar werden toen ook vastgelegd. In 1976 werd grootmoeder Anna Bavelaar opnieuw opgenomen. Het zijn de enig bewaard gebleven filmopnamen van haar. In 1979 begon ik mijn geluidsarchief. In 1984 werd een uitgebreid video-interview vastgelegd met grootvader Johannes Bavelaar (1899-1984). In 1986 kwam overgrootmoeder Van den Bos (1899-1992) bij ons op bezoek en ze werd op video-opgenomen. In 1987 filmde ik grootvader Denijs van den Bos. Een uitgebreid interview met hem is er helaas niet. In 1990 interviewde ik wel zijn moeder Geertruida van den Bos-Nievaart. Vervolgens werd voor geluidsband in 1994 een uitgebreid interview met onze moeder Lena Dieuwertje van den Bos-Bavelaar vastgelegd. Ze sprak daarin uitvoerig over haar jeugdjaren. In 1993 werd voorts nog onze grootmoeder Jansje van den Bos opgenomen. In 1998 sprak onze vader voor geluidsband over zijn leven. In 2006 werd een laatste interview met opnieuw onze grootmoeder geregistreerd en tevens werd toen onze vader opnieuw opgenomen. In 2008 had ik een vraaggesprek met onze oudtante Rie Laman-Schaft voor geluidsband. Vorige week dinsdag was er dan een interview van ruim een uur met mijn broer Johannes Johnny van den Bos (1971) ter gelegenheid van zijn 40e verjaardag. 1962-2012- 50 jaar historische opnamen en interviews van de familie Van den Bos, een schat aan informatie en gegevens!