Kerstfeest in Voorschoten

Gisteren, 25 december 2008, vierden we het kerstfeest bij Janny en Ed in Voorschoten. Ondanks het gemis van onze zo beste vader Arie van den Bos, hebben we er het beste van gemaakt en was het ondanks alles een geslaagd kerstfeest. Om half vier werd ik gehaald door Trudy en Gerard. Daarna hebben we Cock opgehaald en zijn we naar Voorschoten gereden. Janny en Ed hebben enorm goed voor ons gezorgd. Jammer was het dat John en zijn gezin er niet bij waren, maar zij genieten een vrolijke kerst in Disneyland Parijs. We hebben wat cadeautjes uitgewisseld en heerlijk gegeten. De salades en hapjes waren voortreffelijk. Erg leuk was het sjoelen dat we gedaan hebben.Ondanks alles hebben we er dus een mooi feest van gemaakt, waarop we nog lang kunnen terugkijken. Heel veel dank, Janny en Ed!

Lena Dieuwertje van den Bos-Bavelaar 64 jaar geleden geboren

Vandaag is het 64 jaar geleden dat Lena Dieuwertje Bavelaar werd geboren. Ze werd geboren op 22 december 1944 aan de Oranjegracht te Leiden, middenin de hongerwinter. Het gebeurde tijdens het bijlichten door haar vader met de knijpkat in het koude huis aan de Oranjegracht. Huisarts Van Es heeft vermoedelijk de bevalling begeleid. Haar ouders waren op 4 november 1943 te Rijnsburg verloofd en op 6 juli 1944 met elkaar in het huwelijk getreden. Leny was bij haar geboorte erg klein, 'net een konijntje', zoals haar familie het uitdrukte. Direct na haar geboorte is ze met haar moeder met paard en wagen naar Rijnsburg vertrokken voor 10 maanden.'Daar is ze helemaal opgepept,' zoals haar tante Alie het in 1980 nogmaaals uitdrukte. Van december 1944 tot oktober 1945 woonden Anna en haar kind in bij de grootouders van Leny in de Rijnsburgse Petronella van Saksenstraat. Anna's broer Willem, oom van Leny, ging in de laatste oorlogsmaanden naar boeren voor melk. De januarimaand van 1945 was een zeer koude maand. Leny's vader bezocht in de weekeinden zijn vrouw en dochtertje in Rijnsburg. Daar was de voedselsituatie beduidend minder schrijnend dan in Leiden.

Arie van den Bos 1 jaar dood

Vandaag, 21 december 2008, is het een jaar geleden dat onze beste vader van ons heen ging. Eind december zal het een jaar geleden zijn dat hij werd gecremeerd. Tijdens de crematieplechtigheid sprak ikzelf onder meer de volgende woorden: 'Lieve Pa, beste mensen, Het leven is vreemd, het sterven nog vreemder. Zo begon mijn vader in maart 1988 zijn toespraak bij de crematie van zijn zo dierbare vader Denijs van den Bos, mijn opa. En in een oogwenk zie je een mensenleven aan je voorbijtrekken. Als je plotseling uit het leven wordt weggenomen, zoals Leny, onze in 1997 overleden lieve moeder, heb je niet meer de gelegenheid om die dingen te zeggen die je nog tegen elkaar had willen zeggen. Nu was die gelegenheid er nog wel en konden we elkaar laten weten en voelen hoeveel we van elkaar houden en hielden. Mijn vader was al geruime tijd ziek. Hij voelde zich moe en had bloedarmoede. Naar de oorzaak werd lange tijd gezocht. Echter pas op 29 november, de verjaardag van zijn zus Janny, werd ons duidelijk dat Pa niet lang meer te leven had.Alles raakte in een stroomversnelling en we moesten vrezen voor het ergste.'

Het ontstaan van Leiden (vervolg)

De oorsprong van de stad Talrijke theorieen zijn er in de loop der tijden in omloop gebracht over de oorsprong van de stad. Laten we deze theorieen eens bespreken en daarna bekijken welke we als het meest geloofwaardig kunnen beschouwen. In de eerste plaats is er een theorie die zegt dat de naam Leiden is afgeleid van het Germaanse woord 'Hlitha' voor helling. Oude schrijfwijzen voor Leiden uit de 9e eeuw zouden hierop kunnen wijzen:'Legihan' of 'Legtan.' Inderdaad is bekend dat de linker Rijnoever, waar we de kern van Leiden moeten zoeken een verhoogd gebied te zien gaf: een helling dus. Men neemt echter aan dat dit gebied kunstmatig is opgeworpen. Romeinen zouden hier aan het werk geweest zijn in verband met wegen-/dijkaanleg. Een andere theorie zegt dat de naam Leiden, vroeger geschreven als 'Leithen', niets anders betekent dan 'aan de wateren.' Deze wateren zouden dan de Rijn, Vliet en Mare zijn. Een nuance van deze theorie komt hier op neer: Leiden betekent: 'aan het water.' Met dat water wordt de 'Marne' of 'Maerne' bedoeld. Een wetering tussen het Leidsche meer en de Rijn: de huidige Mare. De oude theorie dat Leiden een Romeinse legerplaats zou zijn geweest, doet geen opgeld meer. Lugdunum Batavorum heeft ergens in de buurt van Katwijk gelegen, maar kan men zeker niet met Leiden identificeren. Vondsten hebben aangetoond dat Romeinen nabij Leiden zijn geweest, maar gezien het feit dat maar zeer weinig is gevonden dat op Romeinse bewoning duidt, moeten we vaststellen dat Leiden geen Romeinse nederzetting vormde.

Het ontstaan van Leiden

Begin jaren tachtig maakte ik op de middelbare school samen met mijn klasgenoot Henk Reitsma een werkstuk over het ontstaan van Leiden. Ik zal daaruit de komende tijd citeren. In de eerste helft van de 17e eeuw koos de familie Bordoduijck (Van den Bos) Leiden tot haar woonplaats. Inleiding Leiden heeft sinds haar ontstaan enorme ontwikkelingen doorgemaakt. Haar geschiedenis is lang maar interessant en gaat terug tot ongeveer 900. De stad groeide met de jaren, niet alleen in grootte, maar ook in cultureel en economisch opzicht. Het meest bekend is de stad misschien wel door haar rol die ze speelde in de Tachtigjarige oorlog. Nog ieder jaar wordt op 3 oktober het Leids ontzet gevierd. En dat is een feest met een meer dan 400 jaar oude traditie. Als beloning voor haar moedig gedrag ontving de stad een hogeschool die als oudste van het land bekend staat. Helaas is de stad gedurende de laatste decennia nogal in verval geraakt, mede door de wegtrekkende industrie, voornamelijk textielindustrie. Een bestaansbron waarvan Leiden in de 17e eeuw rijkelijk heeft geprofiteerd. Vele historische monumentale gebouwen heeft Leiden te danken aan de gelden die werden verdiend in de lakennijverheid: het Waaggebouw uit 1657, de Marekerk uit 1640 en de Lakenhal uit 1639. Dit is een greep uit de rijke collectie van historische gebouwen die Leiden uit haar bloeitijd bezit. Een laatste opmerking over de sleutelstad willen we maken. Leiden ontleent haar sleutels aan een schutspatroon. Bij het wapen lezen we 'Haec libertatis ergo' (= dit omwille van de vrijheid). Deze spreuk verscheen gedurende de Tachtigjarige oorlog op het papieren noodgeld, gemaakt van oude misboeken. Dit als korte inleiding op het werkstuk over het ontstaan en de ontwikkeling van de sleutelstad in haar beginperiode.

Geertruida van den Bos-Nievaart (1899-1992)

Kordaat was ze zeker, de op 5 augustus 1992 overleden Geertruida van den Bos-Nievaart. Geboren werd ze op 2 februari 1899 te Leiden als dochter van Jacobus Nievaart en Johanna Beij. Als jong meisje was ze al vlijtig, zo vertelde ze me begin jaren '90. En ook het zorgen zat er al jong in. Geertruida van den Bos-Nievaart: moeder van het gezin Van den Bos in de 20e eeuw. In oktober 1917 huwde ze, op 18-jarige leeftijd in de Hooglandsche kerk met de ruim 2 jaar oudere Denijs van den Bos, zoon van de in 1913 overleden water- en vuurwinkelier. In maart 1918 schonk ze het leven aan haar oudste zoon. In de jaren' 20 en '30 kwamen er nog eens 7 kinderen ter wereld , van wie zij er een weer snel moest missen. Geertruida heeft altijd een sterk geloofsleven gekend, maar ze schroomde niet kritiek te leveren op de kerk wanneer ze het bijvoorbeeld bepaald 'onchristelijk' vond als heel rijke mensen met goedkeuring van de kerk de beste plaatsen in diezelfde kerk voor zich opeisten. Geertruida van den Bos-Nievaart was een goede, zorgzame moeder en oma; Ze heeft altijd vol toewijding voor haar gezin gezorgd, maar kort voor de oorlog moet het geweest zijn dat het haar allemaal even te veel werd en haar gezondheid haar in de steek liet. Geertruida was een sterke vrouw, maar toch was ze soms ziek en moest ze naar het ziekenhuis. Als jong kind al moest ze met buiktyphus in 'de barakken' worden opgenomen. Dat was in 1909. In februari 1951 moet het geweest zijn dat ze een zware operatie onderging. Ze was toen bijna 52 jaar. Leed werd haar niet bespaard. Op 11 januari 1966 verloor ze haar echtgenoot 'na een kortstondige ziekte'. Op 14 januari 1966 werd hij om 2 uur 's middags op Rhijnhof begraven. In 1975 ging haar zoon Koos van den Bos heen, 49 jaar jong en in 1988 moest ze dan afscheid nemen van haar oudste zoon Denijs. Ook hem overleefde zij.

De vakanties van Jansje en Nijs van den Bos in de jaren tachtig

Gedurende de jaren tachtig trokken grootouders Van den Bos er ook weer regelmatig op uit. In 1980 waren zij in Portoroz, Slovenie. In 1981, kort voor het hartinfarct van grootvader Van den Bos, bezocht Jansje de plaats Tanger, havenstad in Marokko aan de Straat van Gibraltar. Van 16 augustus tot 3 september 1983 waren Jansje en Nijs in Ampuriabrava, Spanje en in april 1984 werd Zuid-Spanje bezocht (met onder meer de plaats Sevilla, waar ook schitterende blauwe mozaieken werden bekeken). In augustus 1984 was men dan weer nabij de plaats Rosas in Noord-Spanje. In januari 1985 bezocht grootvader Denijs van den Bos met zijn zoon Arie en kleinzoon Danny de Britse hoofdstad Londen.In april van hetzelfde jaar was hij met zijn vrouw op Mallorca. Op 15 augustus 1986 vertrokken grootouders Van den Bos opnieuw naar Noord-Spanje. Het zou de laatste reis van hen samen naar het buitenland worden.