De voedseldistributie ten tijde van de bezetting

De familie Van den Bos is de bezettingsperiode(1940-1945) vrij goed doorgekomen, maar uiteraard kreeg ook zij te maken met de voedseldistributie. Al op 6 juni 1940 gingen koffie en thee op de bon. Op 17 juni volgden brood en meel, terwijl vanaf 15 juli boter, margarine, rijst, vermicelli en maizena alleen nog op de bon verkrijgbaar waren. Daarna volgden kaas (20 oktober 1940), grutterswaren (2 november 1940) en eieren, koek en gebak (4 november 1940). Vanaf december 1940 werden bovendien gas en elektriciteit gedistribueerd. Op 17 maart 1941 ging zelfs het koffiesurrogaat op de bon, gevolgd door melk op 21 maart en de aardappels op 28 april 1941. Op 14 juli werd een begin gemaakt met de distributie van jam. Op 5 augustus 1942 traden Janny en Nijs van den Bos in het huwelijk. Hele kitten aardappels werden toen geschild en gekookt.

De woon- en leefomgeving van de 19e eeuwse Van den Bossen

Voorouders Van den Bos bezaten in de 19e eeuw niet veel. Wat beddengoed, een tafel, wat houten stoelen, serviesgoed e.d.. Historische bronnen met betrekking tot het huisraad zijn schaars. In een huisje aan de Waardgracht woonde vaak een gezin met veel kinderen. Er was een bedstee in de binnenkamer. Er lag een paardenharen matras, een hoofdmatras, veren kussens en wollen en katoenen dekens met linnen lakens en slopen. In arme gezinnen was er niet veel meer dan een stromatras. Tot ca. 1850 werden vooral eenpansmaaltijden gekookt, vanaf 1850 ook op kookkachels. De eerste spoeltoiletten verschenen in de laatste decennia van de 19e eeuw, dus na 1880 ongeveer. Het weekbudget van een Leids arbeidersgezin bedroeg aan het einde van de 19e eeuw ca. fl 9, 60 .Aan huur ging dan fl 1,10 op voor twee kamers en een zolder. Aan voedingsmiddelen was men per week fl 4,36 kwijt. Dit betrof vooral de aanschaf van aardappels, groenten en brood.

Problemen bij het familie- en stamboomonderzoek

Gedurende een groot aantal jaren heb ik me nu bezig gehouden met familie- en stamboomonderzoek. Ik heb daarbij me in eerste instantie gericht op de 20e eeuwse geschiedenis. Daartoe heb ik onder meer grootmoeder Jansje van den Bos-Schaft geinterviewd en ook overgrootmoeder Van den Bos heb ik gelukkig nog op video vast kunnen leggen. Het is logisch dat de verhalen die zij mij vertelden van belang zijn geweest voor de optekening van de familiegeschiedenis. Het gaat daarbij om algemene informatie, maar soms worden en werden ook verhalen verteld over mensen die nog in leven zijn of waren. Hier doet zich het probleem van de privacy voor. Het kan zijn dat sommige verhalen dan een minder positief beeld over mensen opleveren. Maar dit probleem doet zich voor bij ieder werk op historisch vlak. Wanneer houdt het optekenen van de familiegeschiedenis op een objectieve geschiedschrijving te zijn en waar begint de roddel en achterklap? Wanneer waarderen we iemand positief en wanneer slaat dit door naar een te negatief beeld dat we van iemand schetsen? Ik denk dat het altijd van belang is hier een evenwicht in te vinden. Mensen hebben nu altijd eenmaal zowel positieve als negatieve karaktertrekken en eigenschappen. Iets dergelijks deed zich ook voor bij het verschijnen van het werk van de historici Dorine Hermans en Daniela Hooghiemstra: "Voor de troon wordt men niet ongestraft geboren'-ooggetuigen van de koningen van Nederland, 1813-1890. Hierin werden de 19e - eeuwse Oranjevorsten afgeschilderd als geldverslinder (Willem I), bisexueel (Willem II) en halfdwaze gek(Willem III). Hier worden de Oranjevorsten op een meer negatieve manier aan het publiek gepresenteerd. Maar bij de selectie van de bronnen kan eenzijdig te werk zijn gegaan. Ook hier doet zich weer het probleem voor van waar de waarheidsvinding eindigt en waar roddel en achterklap beginnen. Mensen praten altijd over mensen en soms wordt er ook over mensen geschreven. Ik hoop dat ik in mijn beschrijving van de familiegeschiedenis steeds het juiste evenwicht heb weten te vinden tussen positieve en meer negatieve aspecten van het karakter van onze voorouders en dat ik voldoende rekening heb gehouden met de privacy van nog levende familieleden. Mocht ik hierbij grenzen hebben overschreden, dan hoor ik dat graag van u.

Portretten en foto's van onze voorouders Van den Bos

Ofschoon vrijwel zeker is dat er van de 16e-, 17e- en 18e eeuwse Van den Bossen geen portretten bewaard zijn gebleven, is er over het uiterlijk van de 19e- en 20e eeuwse Van den Bossen zeker het een en ander te melden. Uit een door de Nationale Militieraad opgesteld rapport van 26 september 1837 is ons bijvoorbeeld het signalement van de in oktober 1814 geboren Jan van den Bos bekend. Hij mat 1 el, 5 palm, 6 duim. Hij had een ovaal aangezicht, een rond voorhoofd en blauwe ogen. Zijn neus was recht, zijn kin rond en zijn haar was bruin. Schrijven kon hij niet. Van zijn op 12 november 1859 geboren zoon Denijs van den Bos zijn wel foto's bewaard gebleven. De in 1918 geboren kleinzoon Denijs van den Bos had zijn foto jarenlang bewaard. Bovendien zouden nog andere foto's van Denijs (1859-1913) in het bezit zijn van een kleindochter, mevrouw Mulder, woonachtig in Leiden. Denijs droeg een snor en had dik donker haar. Van wie hij zijn donkere uiterlijk had is niet bekend. Wel weten we bij monde van onze grootmoeder Jansje van den Bos-Schaft (1919-2007) dat zijn in 1896 geboren zoon eveneens op jeugdige leeftijd donker haar had. Gezien de blauwe ogen van zijn voorvader Jan van den Bos(1814-1867) mogen we aannemen dat mogelijk eerdere generaties Van den Bos een meer donker uiterlijk hadden of dat aangetrouwden hierin een rol speelden. Voor wat betreft de oogkleur moet vaststaan dat die sterk variabel is. Wanneer een ouder bruine ogen heeft en een andere ouder blauwe, kunnen de kinderen zowel blauwe als bruine ogen hebben. Hebben beide ouders bruine ogen, dan kunnen de kinderen ook blauwe ogen hebben. Van latere voorouders zijn meer foto's bekend. Denijs van den Bos( 1896-1966) is in 1962 tevens op film vastgelegd.Dit was ter gelegenheid van zijn 45-jarig huwelijk met Geertruida van den Bos -Nievaart met wie tevens in 1990 een interview op video is vastgelegd. Mocht er nog meer filmmateriaal van Denijs van den Bos(1896-1966) bestaan, dan verneem ik dit graag. U kunt ons daartoe onder meer mailen.

Arie van den Bos over zijn Puch

Vandaag is het 10 april 2008, de 64 e verjaardag van Cock van den Bos.Ook vanaf deze plaats feliciteren wij haar met haar verjaardag en wensen wij haar nog vele jaren van gezondheid en geluk. Eerder deze maand waren John (1 april) en Suus (8 april) al jarig. Ook hen feliciteren wij alsnog. Vandaag laten wij onze vader weer aan het woord. Dit keer over zijn witte Puch. Hij schreef daarover in 2001: "De witte Puch kreeg Sjaak voor zijn 16e verjaardag op 23 april 1961. Zijn vader is met mijn vader gaan praten om ook mij een Puch te schenken voor mijn 16e verjaardag (15 mei 1961). Uiteindelijk kreeg ik een halve Puch, het restant is door mij terugbetaald in de vorm van een afbetaling van fl 10,- per week dacht ik, te voldoen uit de opbrengsten van een krantenwijk en helpen bij mijn grootvader op de Leidse groentenmarkt."

Arie van den Bos over zijn schooltijd

In 2001 schreef mijn vader me ook over zijn schooltijd. Hij schreef onder meer het volgende: " Na de lagere school (3 Oktoberstraat-school) heb ik onderwijs gevolgd aan de openbare ULO aan de Pieterskerkgracht te Leiden. Overigens heb ik deze school niet afgemaakt. In de 3e klas doubleerde ik. Terzijde zij nog opgemerkt dat daar nog een heel verhaal aan vooraf is gegaan. Ik wil wel trachten om een en ander te schetsen. In onze tijd was het zo dat je na de 2e klas MULO moest kiezen voor een A- of B-kant. A was de zogenaamde handelskant (boekhouden/handelskennis) en B was de wiskunde-kant (meetkunde en algebra). Je grootvader, mijn vader, stond erop dat ik de wiskunde -kant op zou gaan, terwijl daarvoor door mij onvoldoendes werden gescoord. Boekhouden en handelsrekenen lagen mij meer, op die cijfers was ik wellicht geslaagd. Maar goed, gedane zaken nemen geen keer en uiteraard der zaak was mijn vader toch een dijk van een kerel."