Frederic Chopin (1810-1849)

Gisteravond las ik in het Volkskrantkatern een interessant artikel over Frederic Chopin (1810-1849). Het is a.s 1 maart precies 200 jaar geleden dat de beroemde componist werd geboren. Omdat ook mijn vader een liefhebber was van de muziek van Chopin heeft deze componist altijd mijn bijzondere belangstelling gewekt. Tijdens de rouwplechtigheid voor mijn vader werd een nocturne gespeeld. Chopin is maar 39 jaar geworden, hij had een zwakke gezondheid. Hij stierf aan tuberculose. Op de beroemde foto die in 1849 kort voor zijn dood werd genomen in Parijs oogt hij al heel zwak en ziekelijk. Zamoyski, afstammeling van een adellijk Pools geslacht heeft in 1979 een Chopin-biografie het licht doen zien die dit jaar ter gelegenheid van de 200e geboortedag van de componist een herziene herdruk beleeft met nadere inzichten en toevoegingen. Prof. Bastet, mijn 'buurman', die in 2008 overleed, heeft ook uitvoerig over Chopin geschreven, met name over diens verhouding met George Sand in het boek 'Helse liefde'.Chopin, musicus van de Romantiek zou zich volgens sommige inzichten overigens ook een beetje hebben losgezongen van diezelfde Romantiek. Hij staat als genie echt een beetje op zichzelf. Hij liet een prachtig oeuvre na. Diep triest dat hij zo jong is gestorven! Radio 4 is a.s maandag geheel aan Chopin gewijd.

De familie Van den Bos en de Keukenhof

Afgelopen maandag kreeg ik van Brigitte een filmpje mee dat door grootvader Denijs van den Bos (1918-1988) geschoten was in de Keukenhof, waarschijnlijk in de jaren zeventig. Grootouders Van den Bos waren vaak in de Keukenhof te vinden, volgens mij ook met Jelka Pikel, een dochter van de familie waar wij in de jaren zeventig en tachtig in Slovenie logeerden tijdens onze vakanties. Begin 1983 was grootvader Johannes Bavelaar in de Keukenhof en het was op 10 mei 1987 dat mijn ouders met John deze bloementuin bezochten. Daar zijn nog video-opnamen van. Uiteindelijk bezocht ikzelf samen met Brigitte en Brigitte's moeder de hof op 20 mei 2009. Er liggen dus heel wat voetstappen van onze familie in deze prachtige Nederlandse bloemen- en plantentuin!

De grote avond-voorjaar 1973

Het was in het voorjaar van 1973 dat onze toenmalige hoofdonderwijzer Lankhout van de Prinses Beatrixschool de Stadsgehoorzaal afhuurde voor een grote avond-voorstellingen door de verschillende schoolklassen opgevoerd. Ik zat toen in de derde klas en eind 1972 begonnen we al te oefenen voor onze voorstelling van 'Teun, de speelman', een musical met liedjes als 'We hebben een kip, een deftige kip', gespeeld en gezongen door onder meer ons klasgenootje Annemieke van Weerlee. Teun de speelman werd gespeeld door Rick ten Have. Ik weet nog dat het decor onder andere gevormd werd door een bordkartonnen waterput, waarachter ik enigszins bedremmeld stond. Een fantastische ervaring om op de planken te staan, dit jaar 37 jaar geleden.

Sinterklaasmiddag bij Koningsveld in november 1967

Ik was nog maar net 4 jaar geworden toen mijn moeder en ik een Sinterklaasfeest bij de firma Koningsveld bijwoonden. Dat moet op 29 november 1967 geweest zijn. Volgens het kerstkrantje dat mijn vader dat jaar meekreeg was het een regenachtige dag die dag. De regen viel en het hagelde. Ik weet me die dag nog vaag te herinneren. Iets met pieten en nagebootste bijen die door de zaal zwermden. Sinterklaas kreeg taart door de pieten aangeboden. En dat allemaal dit jaar 43 jaar geleden, de tijd dat mijn vader bij Koningsveld werkte.

Armoede en arbeid; Leiden's 19e eeuw (6)

Vandaag vervolg ik mijn verhaal over de omstandigheden in het Leiden van de 19e eeuw. Naast het proletariaat en de fabrikanten ontwikkelde zich in de loop van de 19e eeuw een middenstand. Zij kwam voort uit de werkende bevolking die de elite wilde nabootsen. Hierdoor werd een begin gemaakt met de nivellering, al was dat op zeer kleine schaal. De kloof tussen arm en rijk werd hierdoor wel enigszins verkleind. Mag er sprake zijn van een zekere nivellering, de instelling van de mensen ten opzichte van andere standen was tamelijk negatief gekleurd. Over het algemeen stond men namelijk nogal kritisch tegenover de lagere standen. Tegenstellingen waren te groot en ook meende men dat er in die lagere standen weinig geestelijke vooruitgang viel te bespeuren. Hoewel er drie hoofdklassen te onderscheiden waren, moet men niet denken dat er in de klassen zelf geen verschillen te vinden waren. Die waren er wel degelijk. We hebben gezien dat de elite weer in drie onderdelen uiteen viel. Er waren hierdoor bijvoorbeeld ook weer verschillen tussen fabrikanten en echte notabelen, terwijl ook hoogleraren een sterk geisoleerde groep vormden. Ook binnen het proletariaat waren verschillen aan te wijzen. Er waren wevers, spinners en dagloners, mensen die alleen de zogeheten 'armenkerken' mochten bezoeken. De leerlooiers, bierbrouwers en lakenarbeiders hadden het al weer wat beter. Men kan zeggen dat de ambachtslieden het beter hadden dan de industrie-arbeiders.

Economische winter aangebroken

De economische winter is aangebroken. Mensen die zeggen dat het economisch herstel snel zal volgen hebben er niets van begrepen. Zij moeten de Kondratieff-cyclus maar eens bestuderen. Die zegt dat de wereld in de jaren dertig van de vorige eeuw een economische winter doormaakte. In de jaren vijftig volgde de lente, gevolgd door de zomer in de jaren zestig. Toen ging het ons geleidelijk aan steeds beter, er kwamen loonsverhogingen en er werd meer gekocht. Geleidelijk gingen mensen weer meer schulden maken en belandden we in de jaren tachtig en negentig in de herfst van het economisch proces. Ja, en nu is dan de economische winter aangebroken. Voordat we weer echt aan het begin van een lente staan, zijn we naar ik denk een tien tot vijftien jaar verder. Schulden moeten namelijk eerst worden afgelost, landen en overheden moeten hun schulden saneren en er moet bezinning bij de mensen optreden over hun koop- en kredietgedrag. Pas dan zal een nieuwe economische tijd beginnen.

De bruidsjurk van Jansje van den Bos-Schaft (1919-2007)

Ja zeker, er bestaan nog foto's van de huwelijksdag van Jansje en Nijs van den Bos. Gemaakt op de historische 5e augustus 1942, midden in de bezettingstijd. Op die foto's is de trouwjurk te zien van onze grootmoeder. In de jaren '90 vertelde ze daarover voor geluidsband dat ze stof had gekocht voor haar trouwjurk en dat ze toen naar een zekere Rie Henzing, een nicht van haar latere buurman Jan Henzing is gegaan om de japon te laten maken. Rie woonde in de Prinsenstraat in Leiden.

Vader Arie (1945-2007) over zijn grootvader Denijs (1896-1966)

Op 2 september 1998 interviewde ik mijn vader Arie van den Bos (1945-2007) voor geluidsband. Ik vroeg hem toen ook naar het overlijden van zijn grootvader Denijs van den Bos op 11 januari 1966; Hij vertelde hem op nieuwjaarsdag 1966 nog gezien te hebben. 'Hij had wel zitten kaarten, maar roken deed hij al niet meer'- Dat was een veeg teken- Hij zei: 'Nee, ik hoef niet. Ik zei: 'Nou, dat heb ik nog nooit meegemaakt!' En toen sloeg hij die af en toen zei ik:'Nou, dat is ook vreemd.' En toen hebben we daar een potje zitten kaarten.'