Memorij- het dagboek van Cornelis Pieter Sorgdrager

Voorouders van Ed komen van Ameland. Een leuke vondst is dat een schoonvader van een zus van Jan Gerrits Woertman, zeeman en geboren rond 1790 in Hollum, een dagboek heeft bijgehouden. Dar deed deze onderwijzer van 1779 tot zijn dood in 1826. Het dagboek is in de jaren 1980 in boekvorm verschenen en is een rijke bron over de geschiedenis van Ameland in het eind van de 18e en het begin van de 19e eeuw. Zo komen we meer aan de weet over de voorouders van Ed Woertman. Hijke Gerrits Woertman huwde in 1820 met Pieter Cornelis Sorgdrager, zoon van de dagboekschrijver en onderwijzer. Deze zoon was kapitein op een koopvaardijschip. Een zeer boeiende geschiedenis.

De oorsprong van de familie Schaft

Onze moeder en oma had het soms over de verzetsstrijdster Hannie Schaft. Ze vroeg zich dan soms af of dat geen familie was.Die connectie heb ik nog niet kunnen aantonen, maar er is wel wat meer over de oorsprong van de familie Schaft of Schagt te zeggen. De naam is afgeleid van het Middelnederlandse woord scacht, zoals Bart Verroken mij ooit meldde. dat is de ronde stang of staak die gebruikt werd als staf van een lans of speer. Het werd later de beroepsbijnaam voor de schacht- of speermaker. Reeds in 1298 was er volgens Bart een Simon Scagt in Calais. In Ieper was er in 1308 een Michiel Scacht en in 1395 een Coppin Scacht. Er was in Westvleteren een Willem de Scaecht die wegens ketterij werd veroordeeld te Veurne. Zijn goederen werden in juli 1554 geconfiskeerd.De oorsprong van de familie ligt ergens in de Westhoek. Met dank dus aan Bart Verroken.

Jacobus en Jan, tijdgenoten van Bach

De in 1658 geboren Jacobus Bordoduijck en zijn in 1700 geboren zoon Jan van den Bos waren tijdgenoten van de componist Johann Sebastian Bach. Bach die luthers was, werd geboren in 1685, in het jaar dat James II van Engeland gekroond werd. Bach overleed in 1750 en was de grootste meester van de kerkcantate. Jacobus en Jan, onze voorvaderen, en juist ook Bach leefden in het tijdperk van de Barok. Dat was een kunst- en cultuurperiode die duurde van ca 1580 tot ongever 1750. De barok werd gekenmerkt door beweeglijke vormen en theatrale effecten. Bach was een typische barokcomponist.

500 jaar Reformatie, 1517-2017

Op 31 oktober 1517 hechtte Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkerk in het Duitse Wittenberg, een aanklacht tegen de paus en de katholieke kerk. Soms wordt dit moment door historici aangeduid als het begin van de nieuwe geschiedenis,het einde van de donkere middeleeuwen. Soms ook wordt het jaar 1492, de ontdekking van Amerika door Columbus als zodanig gezien. De nieuwe tijd begon feitelijk al in de tijd van de vroege Renaissance in het Italië van de veertiende eeuw, het trecento. De Renaissance loopt door tot in de vijftiende en zestiende eeuw. Het begin van de zestiende eeuw had naast moderne toch evenwel ook nog duidelijk middeleeuwse trekken. Maar al met al kan men stellen dat rond 1500 een nieuwe tijd baan breekt met de ontdekkingsreizen in die tijd, de globalisering en de hernieuwde kennismaking met de antieke wereld, de oude Grieken en Romeinen in de tijd van het humanisme, ook al in de vijftiende eeuw. Erasmus was een humanist en hij was mede een wegbereider van Luther samen met anderen in een eerder stadium al. Zo zien we in de veertiende eeuw ook al een stroming in de katholieke kerk in onze streken: de moderne devotie onder leiding van Geert Grote(1340-1384). Na 1500 komt de mens centraal te staan en was er vernieuwing in elk opzicht, zowel cultureel, kerkelijk als sociaal-economisch. Een voorvader van ons Michel Bourdeauduis is ook een kind van zijn tijd. Hij spreekt een aantal woorden volgens de leer van Luther in 1526. Hij was blijkbaar al in een vroeg stadium onder de indruk van de kerkhervormer.

De hongertochten

Spoedig is het 4 en 5 mei, dodenherdenking en bevrijdingsdag 2017. Dertig jaar geleden, op 7 mei 1987, had ik met onze moeder en oma Jansje van den Bos een gesprek over de oorlog en bezettingstijd. Dat was -realiseer ik me nu- bijna exact twintig jaar voor haar overlijden. Ze sprak onder meer over de hongertochten en zei:' Tante Rie is ook op hongertocht geweest. Die is in Kampen geweest. Toen ging ze met een fiets met luchtbanden. Ik geloof dat ze een week weg is geweest. Met een schoonzuster. Ze had een zak aardappels. Daar kregen wij ook van. Maar het was gauw op natuurlijk. SD-ers stonden je op te wachten. Ik weet wel dat Gerritsen nog eens vertelde, die was ook geweest en die had aardappelen bij zich en een stuk spek en dat had hij geruild voor een horloge en een ring. Hij komt bij de Ijsselbrug en hij was ook op de fiets en daar staat zo,n SD-er en die zegt afstappen en Gerritsen lazert het zo in de IJssel. Hij zegt, ik krijg het niet, maar jij ook niet.'

Jan en Adriaantje, tijdgenoten van Mozart

Jan en Adriaantje waren tijdgenoten van Mozart. Oo 8 maart 1766 gingen Jan van den Bos en Adriaantje van der Velden met elkaar in ondertrouw. Jan was lakenwerker en woonde net als Adriaantje in de 2e Rhijnstraat. Lena van den Burg, zijn moeder, was als getuige aanwezig. Zij was in 1738 met de vader van Jan, ook een Jan van den Bos, in het huwelijk getreden. Jan en Adriaantje waren tijdgenoten van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791). Toen Jan en Adriaantje in ondertrouw gingen was de jonge Mozart in het land. Op 10 september 1765 arriveerde de familie Mozart in Den Haag op uitnodiging van prinses Carolina, de zuster van stadhouder Willem V. Op 11 maart 1766 werd de stadhouder meerderjarig en ter gelegenheid daarvan had Wolfgang Amadeus een muziekstuk gecomponeerd. Op 18 april 1766 vertrok de wereldberoemde componist weer uit ons land.

Leny vaak zoek als kind

Stamboomkunde of het uitpluizen van je familiegeschiedenis stelt je in de gelegenheid door de tijd te reizen. Een historische sensatie maakt zich van je meester wanneer je bijvoorbeeld een eeuwenoude geboorteakte onder ogen krijgt of iets aan de weet komt van je voorouders wat je helemaal nooit had verwacht. Vandaag gaan we iets minder ver terug in de tijd en wel naar het jaar 1994 toen ik een gesprek had met onze moeder Leny, tante, schoonzuster en oma. Ze sprak over haar vroegste jeugd en kindertijd. Als kind ging ze helemaal op in haar spel en ze was dan ook vaak zoek. in 1994 zei ze daar het volgende over, het voorval speelt zich af aan het eind van de jaren veertig van de vorige eeuw.Ze sprak: Ja, ik benijd de slager gaan zitten. Bij Volbeda. Mijn moeder was helemaal hoteldebotel. Toen zeiden ze, waar is ze. ja, zoek je een meisje met een jurkje. ja, die zit bij de slager. Toen ben ik daar maar blijven zitten. Ik vond dat zeker leuk. Ik ging alleen weg. Ja, hoe ik daar nou ben gekomen. Ik ben zomaar daarheen gelopen. En toen ben ik daar op die bank gaan zitten. Ik vond het wel leuk zeker in die winkels. En ja, toen hebben ze gezegd wat ik aanhad en zo. En toen heeft mijn moeder me denk ik wel opgehaald of ze hebben me gebracht.'

Brigitte jarig

Overmorgen is Brigitte jarig. We feliciteren haar nu al met haar verjaardag en wensen haar alvast een fijne dag toe en een lang en gelukkig leven. Ook de rest van de familie van harte gelukgewenst!

Liefde voor het oranjehuis

Op 27 april is het koningsdag. Koning Willem-Alexander viert dan zijn vijftigste verjaardag. In 2013 zagen Suus en Tim Koningin Máxima en kroonprinses Amalia op het hockeyveld. Maar al eerder was er sprake van oranjekoorts en de familie Van den Bos. Geertruida Nievaart was ruim zes jaar toen ze ernstig ziek werd. De dokter zei dat er niets meer aan te doen was en dat ze dood zou gaan. Dertien weken heeft Geertruida in het ziekenhuis gelegen en zeven weken in de barakken van het ziekenhuis aan de Binnenvestgracht. Ze moest aansterken met water en melk. In 1909 moet het geweest zijn dat de zuster tot Geertruida zei -ze was inmiddels uit het ziekenhuis ontslagen -:' Als er nou een prinsje of prinsesje geboren wordt krijg je beschuit met oranje muisjes. Dan mag je naar het ziekenhuis komen' En zo geschiedde. Geertruida ging naar het ziekenhuis bij de geboorte van Juliana in april 1909. En ze kreeg niet een, maar zelfs twee beschuiten met oranje muisjes. Een traktatie voor die tijd.

Immigranten

De familie Bourdonduick was een familie van immigranten in het Leiden van de 17e eeuw. Ze kwamen halverwege de 17 e eeuw in Leiden aan en hadden toen nog een Franse naam. Leiden bood werk in de textielindustrie en ook godsdienstvrijheid. Hier was al vrij vroeg een Waalse kerk. De oudste doop-, trouw- en begraafboeken van de Waalse kerk in Leiden gaan terug tot 1599. Maar in de loop van de 17 e eeuw raakte de familie steeds meer geïntegreerd in de Republiek. Al in de jaren 1680 vernederlandste de familie haar achternaam en noemde men zich Van den Bos. De familie werd geleidelijk van Waals protestant tot Nederlands hervormd. Heette de in 1658 geboren stamhouder nog Jacobus Bordoduijck, in 1700 werd stamhouder Jan van den Bos geboren. Hij was al volledig ingeburgerd.

Susanna Dieuwertje 14

Zaterdag viert onze Suus haar verjaardag. ze wordt 14 jaar. Op 8 april 2003 werd ze geboren.We feliciteren Suus nu al met haar verjaardag, wensen haar geluk, gezondheid en het beste voor de toekomst en wensen haar een fijne dag toe zaterdag. Ook de rest van de familie gelukgewenst!

John 46

Vandaag is John 46 jaar geworden. We feliciteren hem, wensen hem een fijne verjaardag en een lang, gezond en gelukkig leven. Ook de rest van de familie van harte proficiat. Fijne verjaardag, John!

Voorouders Geertruida Nievaart kwamen uit Engeland

Voorouders van Geertruida Nievaart kwamen mogelijk uit Engeland. Het gaat hier onder meer om Robbrecht Pietersz. Somerwil die van 1575 tot 1627 heeft geleefd. Hij werd in 1575 in Barnstaple gedoopt. Barnstaple ligt in Devon in Engeland en is 'THE oldest borough in the UK'. Hij was opperman en woonde ten tijde van zijn ondertrouw met Neeltgen Cornelisdr.bij de Zijlpoort. We schrijven dan 24 maart 1604. Neeltgen was poortersdochter en zo verwierf Robbrecht het Leids poorterschap. Toestemming voor het huwelijk werd verkregen in Engeland. De naam Somerwil is mogelijk een verbastering van de Engelse familienaam Summerville of Sommerville. Neeltgen moet overigens rond 1580 geboren zijn.

Tim 12 jaar

Morgen is Tim jarig, jongste telg van de familie Van den Bos. We wensen Tim alvast een fijne verjaardag en feliciteren hem nu al. Ook de rest van de familie alvast gefeliciteerd. Vandaag is overigens de sterfdag van Denijs van deb Bos (1918-1988). Het is vandaag 29 jaar geleden dat hij overleed en van ons heenging. Rust in vrede!

Februari 1847

Om 12 uur s middags op 1 februari 1847 is de in 1814 geboren Jan van den Bos aangifte gaan doen van de geboorte van zijn zoon, ook een Jan. Zijn vrouw Jannetje Isabella van Heusden had die nacht om half een het kind gebaard. Dat gebeurde in hun woning aan de Vestestraat. Jan van den Bos (1814-1867) had voor de aangifte zijn zwager, oom van het kind, Jan Roosendaal, opperman, meegenomen en zijn 77-jarige vader Jan van den Bos die in de Kaarsemakerstraat woonde" Zwager Jan Roosendaal was op 16 juni 1806 gedoopt en op 14 juni 1832 getrouwd met Elisabeth van den Bos. Zij was op 30 juni 1808 te Leiden geboren. In het jaar 1847 was er overigens hongersnood in ons land. Koning Willem II had dat voorjaar ernstige hartklachten gekregen, waarvan hij maar gedeeltelijk herstelde. In juni 1841 had hij Leiden bezocht.

De verkiezingen

De verkiezingen zijn achter de rug. De stof is neergedaald. De VVD is de grootste partij geworden. De PVV is niet de grootste overwinnaar gebleken. Er is een trek naar het midden geweest. CDA en D66 hebben daarvan geprofiteerd. Opmerkelijk is de implosie van de PvdA. GroenLinks heeft flink gewonnen. Ons huidige kiesstelsel is nu ongeveer 100 jaar oud. In 1917 werd het algemeen mannenkiesrecht ingevoerd, gevolgd door het algemeen vrouwenkiesrecht uit 1919. Mensen moesten toen minimaal 25 jaar zijn om te stemmen.Er was nog opkomstplicht in die tijd. Denijs van den Bos en Geertruida Nievaart stemden in de jaren 20, de roaring twenties , op de CHU. Ze waren immers hervormd? Hun zoon Denijs mocht in 1946 voor het eerst stemmen bij de Kamerverkiezingen dat jaar. Hij was een man van de doorbraakgedachte van de in datzelfde jaar opgerichte PvdA. De kiesgerechtigde leeftijd was in 1946 verlaagd naar 23 jaar. nna van den Eijkel, schoonmoeder van Rie van den Bos, stemde in 1937 op Colijn. Ze was gereformeerd en stemde dus antirevolutionair. Nederland was verzuild. Arie van den Bos mocht in 1967 voor het eerst stemmen bij de Kamerverkiezingen dat jaar. de stemgerechtigde leeftijd was inmiddels verlaagd naar 21 jaar. In 1972 zou dit 18 jaar worden.

Cindy bijna jarig

Zaterdag is Cindy jarig. We feliciteren haar nu al met haar verjaardag en wensen haar zaterdag een fijne dag. Veel geluk en gezondheid voor de toekomst, Cindy en ook de rest van de familie alvast van harte gefeliciteerd!

De jaren 30: Hitler, crisis en oorlogsdreiging

Na de toch voor velen vrolijke jaren 20 volgden de sombere jaren 30. Koningin Wilhelmina klonk opmerkelijk somber in haar troonredes in de jaren 30. De beurskrach van oktober 1929 hakte er diep in. Arie Schaft, metselaar, was vaak werkloos in deze jaren. In zijn vrije tijd zette hij soms radio,s in elkaar. Hij luisterde graag en veel naar buitenlandse zenders. In 1933 kwam Hitler aan de macht in Duitsland. En Arie Schaft luisterde in die tijd soms naar de nationaal-socialistische leider via de radio, gewoon om te weten wat er speelde in ons buurland. Op een keer werd er tijdens zo,n toespraak iets uit de zaal geroepen waar de Fuhrer sprak. Het was iets negatiefs. Onmiddellijk werd de uitzending gestaakt en afgekapt. Censuur! Arie Schaft en zijn gezin waren daar via de radio getuige van. Dochter Rie vertelde me dit verhaal in 2008.

Meteorlogische lente begonnen

Morgen, 1 maart 2017, begint de meteorologische lente. De temperaturen gaan de komende dagen stijgen. Eindelijk lente. Op 11 maart viert Cindy haar verjaardag en op 12 maart is het 99 jaar geleden dat vader en Opa Nijs werd geboren. Op 15 maart zijn er dan verkiezingen in ons land. De partijen kruipen qua zetelaantal steeds verder naar elkaar toe. Het belooft spannend te worden. Op rechts gaan Rutte en Wilders nog aan kop. Op links is er nog geen duidelijke koploper. Het CDA kan nog voor een verrassing zorgen.

Pasen 1977: Janny en Nijs in Hamburg en Berlijn

Het jaar 1977 was een veelbewogen jaar voor Janny en Nijs. Met Pasen waren ze in Hamburg bij Albert, later bij Jelka in Berlijn. Op 5 augustus waren ze 35 jaar getrouwd en eind augustus 1977 vierden ze dat feit in In den vergulden Turk. Op 4 oktober 1977 werd moeder Janny aan haar heup geopereerd. Later sprak ze : Het was Pasen. En toen kwam er allemaal visite.Dat kind kreeg allemaal cadeaus. dat was Ostern. Dat is daar de gewoonte om de kinderen dan allemaal cadeaus te geven. Met een verjaardag niet eens zo. Ik dacht dat dat in 1977 is geweest, want ik liep al een beetje mank. Want toen moest ik geopereerd worden en 4 oktober werd ik geopereerd aan mijn heup.'